شهر بیست/ ابوالفضل طریقه‌دار نویسنده و مدرس ویراستاری: یازدهم بهمن، روز تولد استاد احمد سمیعی (گیلانی) را روز ویراستار نامیده‌اند. دانشمند شهیری که ۱۰۲ سال زیست و بیشتر عمر برکت‌خیز خود را به ویرایش آثار دیگران پرداخت.

نگارنده چهار دوره در کلاس‌های ویرایش ایشان شرکت کردم. حدود سال ۱۳۷۰ بود که برای تدریس در مرکز تحقیقات وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی (پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی امروز) به قم دعوتشان کردم. با این که رفت‌و‌آمد میان قم و تهران برایشان زحمت داشت با روی باز پذیرفت و صحبت از حق‌التدریس نکرد.

همیشه با خود فکر می‌کردم که قبل از استاد سمیعی، اساتید دیگری به ضرورت اصلاح نوشته‌های دیگران پی برده بودند و سمت اصلی‌شان در مطبوعات یا مراکز انتشاراتی، ویرایش بوده است، اما چرا استاد سمیعی به « پدر ویرایش ایران»، مشهور شده است؟ مثلاً حدود دویست سال پیش، یعنی در دوره محمد شاه قاجار، روزنامه‌ای با نام «کاغذ اخبار» در آمد. میرزا محمد جعفر ادیب شیرازی، منشی (ویراستار) این روزنامه بود و وظیفه داشت مطالب نویسندگان را به فهم عامه مردم نزدیک کند و با دخل و تصرفاتی از دشواری نثر بکاهد. (ر.ک: فرید قاسمی، سرگذشت مطبوعات در ایران) یا استاد احمد آرام، استاد خودش غلامحسین خان رهنما را در دوره رضا شاه، اولین ویراستار ایران می‌داند. (دانشنامه جهان اسلام، مدخل رهنما) یا در سال ۱۳۲۸ش محمد پروین گنابادی به توصیه دکتر پرویز ناتل خانلری،‌ اولین میز ویرایش را در انتشارات دانشگاه تهران گذاشت. (مجله راهنمای کتاب، دی و بهمن ۱۳۵۳) مهم‌تر از همه خود استاد احمد سمیعی، اولین ویراستار به معنای امروزین را استاد اسماعیل سعادت می‌داند. (بزرگداشت اسماعیل سعادت، خبرگزاری مهر، ششم مهرماه ۱۳۸۹)

در این باره بیشتر می‌توان نوشت، ولی همین مقدار کافی است که بدانیم استاد سمیعی، اولین ویراستار ایران نیست؛ چون ایشان ویرایش را در سال ۱۳۴۶ از انتشارات فرانکلین شروع کرد، اما چرا او به «پدر ویرایش ایران» مشهور شده و روز تولدش را روز ویراستار نامیده‌اند؟ در این خصوص باید گفت:
۱. استاد سمیعی، عاشق ویرایش بود و از این که متن پیچیده و مبهمی را می‌پیراست لذت می‌برد. این عشق او با دید انتقادی عمیق، مطالعه وسیع، شم زبانی مثال زدنی، گنجینه واژگانی غنی، تسلط بر چند زبان و مهم‌تر از همه انصاف و فروتنی علمی، در هم آمیخته بود و سبب می‌شد هر کتاب یا مقاله‌ای، جذاب و خواندنی شود.

۲. با وجود کهولت سن ، از این شهر به آن شهر و از کلاسی به کلاس دیگر می‌رفت و رنج سفر را بر خود می‌خرید تا این فن را به علاقه‌مندان آموزش دهد.

۳. تجربه‌ها و آموخته‌های خود را در قالب مقاله و کتاب، ارائه کرد و متن‌های علمی و فنی سنجیده‌ای را برای آموزش و تدریس ویرایش آماده ساخت، که جامع‌ترین و مهم‌ترین آن‌ها کتاب «آیین نگارش و ویرایش» است.

۴. در هر همایشی نکته‌های نابی از ویرایش را مطرح می‌کرد و به روش‌های مختلف می‌کوشید که بر اطلاعات ویراستاران بیفزاید و با ارائه پیشنهادها ضرورت گسترش این فن را به نهادهای فرهنگی گوشزد می‌کرد.

یاد و نامش گرامی باد.