به گزارش «شهر بیست» به نقل از روابط عمومی حوزه هنری قم،‌ نشست «بررسی راهکارهای مردمی حمایت از ملت افغانستان در دوران سلطه طالبان» با حضور محمد علی روزبهانی رئیس حوزه هنری استان قم، جواد موگویی مستندساز ایرانی، سرباز روح‌الله رضوی و سید علی‌رضا صالحی از فعالان فرهنگی افغانستان و کشمیر و جمعی از مهاجرین افغانستانی و علاقه‌مندان به مباحث روز افغانستان در سالن آسمان حوزه هنری قم برگزار شد.

در ابتدای این نشست، رئیس حوزه هنری استان قم در سخنانی به هدف برگزاری این جلسه اشاره کرد و گفت: حوزه هنری قم در حد بضاعتی که دارد به این موضوع می‌پردازد. ان‌شاءالله جلساتی از این دست، اتفاق مستمری باشد و فضایی برای گفت‌وگو بین دوستان افغانستانی، پاکستانی، عراقی و ایرانی ایجاد کند.

وی افزود: ما در ایران در کنار برادران افغانستانی‌مان بزرگ شدیم، ‌برادران و خواهرانی که همت و استعدادشان مثال‌زدنی‌ است و امروز این جلسه را بخاطر بررسی ستمی که این روزها بر آنها می‌رود، ترتیب داده‌ایم.

در ادامه سید علیرضا صالحی فعال فرهنگی و مدنی افغانستانی درباره نگاه مردم افغانستان به مواضع رسانه‌ها در ایران گفت: «متأسفانه فضای سیاسی پیش‌آمده در ارتباطات میان دو کشور، مانع تأثیرگذاری فعالیت‌های فرهنگی ایران در افغانستان شده‌است. شیعیان و تاجیک‌ها که خود را متعلق به فضای فرهنگی ایران می‌دانند، امروز از موضع برخی رسانه‌ها و اشخاص در ایران دلخور هستند و حتی نسبت به سیاست‌های ایران در قبال افغانستان بدبین شده‌‎اند. آنچه باعث تخریب فضای مثبت مهاجرین و ایران شده، رویه‌های ضد مردمی اتخاذ شده توسط رسانه‌هاست. 

روزبهانی در پاسخ به این سخنان اظهار داشت: تلاش این است که همگرایی دو ملت به سمت فضای فرهنگی باشد اما مسائل در بعضی جاها پیچیده‌تر از آن است که فکر می‌کنیم. از مرز ایران که وارد افغانستان می‌‎شویم،‌ مسئله نخست، مسئله‌ امنیت می‌شود و هر اتفاق و رویکردی از این منظر دیده می‌شود. یک نکته‌ای هم که در این سال‌ها مغفول مانده، اختصاص بودجه‌ای برای کار فرهنگی درباره مهاجرت و مهاجران ساکن ایران است.

همچنین سرباز روح الله رضوی فعال فرهنگی جهان اسلام در خصوص فضای امنیتی ایجاد شده گفت: مقصر این دلخوری پیش آمده در نزد مردم افغانستان، جمهوری اسلامی نیست، همه‌ ما در یک معرکه امنیتی افتاده‌‎ایم. نیروی امنیتی حرف و نگاه خودش را دارد که البته با نیروی فرهنگی متفاوت و گاه متعارض است. به هر حال ایران با افغانستان ۹۵ کیلومتر مرز زمینی دارد و مسئله تأمین امنیت ملی و منافع ملی بر هر نگاه و رویکردی حاکم می‌شود. شاید ما نیازمند بازتعریف امنیت و منافع ملی هستیم.

وی در ادامه افزود: در مورد طالبان و داعش نگاه، نگاه تفاوت شیعه و سنی نیست. اگر دیدگاه گروهی اسلام‌گرا دیدگاه تمدنی نباشد از نظر ما اسلامی نیست. بستۀ اسلام تمدنی در بستر وحدت ایجاد می‌شود. سوء برداشت از وحدت و تقریب باعث اختلافات منطقه‌ای و گروه‌های تندرو با نگاه تمدنی شده‌ا‌ست. به نظرم شدیداً باید به سمت این مسیر و وحدت میان ملت‌ها پیش رفت. این رویکرد است که برای جمهوری اسلامی عمق امنیت و منافع ملی راهبردی، ایجاد می‌کند.

جواد موگویی نیز در ابتدای سخنانش، درباره شرح دلیل سفرش به افغانستان، گفت: من به دنبال این بودم که ببینم آیا تصویری که از افغانستان از سوی برخی رسانه‌ها و اشخاص شکل گرفته کربلایی دروغین است؟ آیا تصویری که از ایران برای مهاجران افغانستانی شکل می‌گیرد درست است؟ آیا سیاست ایران و نسبت جمهوری اسلامی در قبال وقایع افغانستان سیاست درستی است؟

وی در ادامه افزود: من یک سفر ۲۰ روزه به افغانستان داشتم و در طول این ۲۰ روز کابل، هرات و پنجشیر را دیدم و سعی کردم ببینم در میدان چه خبر است و گزارش‌هایم را فارغ از تحلیل ارائه کردم. حقیقت این است، طالبانی که امروز در افغانستان با آنها روبه‌رو هستیم جمعیتی همگون نیست. طالبان در افغانستان ۴ دسته هستند. یک دسته اشخاصی هستند که با بدیهی‌ترین مسائل تمدنی غریبه هستند. دسته دوم کسانی که در ایران حضور دشتند و زندگی کرده‌اند و در شهرهای مختلف ایران کار کرده‌اند. دسته سوم که معمولاً سنی زیر ۳۰ سال دارند طلاب و دانشجویانی هستند که در زاهدان طلبه بوده‌اند و و تیپی فرهیخته دارند و اهل بحث و نظر هستند. و دسته چهارم بزرگان طالبان هستند که در زندان‌های آمریکا، زندانی بوده‌اند.

موگویی خاطر نشان کرد: آنچه در هرات از مردم دیدم و شنیدم، آن چیزی نبود که در کابل دیدم. در کابل نگاه مردم این است که طالبان متحجر هستند و تنفر از آنها در میان مردم بسیار است اما چنین نگاهی را در هرات ندیدم.

این مستندساز در مورد جو حاکم در برخی رسانه‌ها گفت: متأسفانه فضایی که علیه ایران ایجاد شد، فضای نفرت افکنی‌ است. اینکه ایران چشم بر روی اتفاقات افغانستان بسته است. این ترور شخصیتی که در قبال جمهوری اسلامی اتفاق افتاد که ایران بخاطر امنیت ملی خود، چشم بر نسل‌کشی و جهاد نکاح بسته است. مسئله این است که من در پنجشیر و دیگر نقاط افغانستان، مدارکی دال بر این اتفاقات نیافتم. بله در افغانستان غیر نظامیان هم کشته شده‌اند اما اینکه نسل کشی بوده، خیر نبوده است. اینکه جهاد نکاح خانه به خانه بوده، ‌خیر نبوده‌است. البته که من مدعی نیستم یافته‌های من کامل است اما من بالأخره آنچه را دیده‌ام روایت می‌کنم.

موگویی در پاسخ به این پرسش که آیا طالبان تغییر کرده است، گفت: بر اساس مشاهدات من، بله تغییر کرده اما این تغییر مبنایی‌ نیست. وقتی از طالبان درباره رفتارهای گذشته‌شان می‌پرسیم جواب می‌شنویم که ما آن موقع سواد و آگاهی نداشتیم اما اینکه آیا آنها به حقوق بشر اعتقاد دارند، جواب من خیر است.

وی افزود: طالبان رسانه را فهمیده‌ است. مسئله این است که طالبان آمده حکومت کند و تغیراتی در رفتارش داده اما مبنایی نیست.

وی در پایان سخنانش اظهار کرد: امروز برداشت من از رویکرد ایران در قبال طالبان این است که طالبان واقعیت امروز منطقه است و باید آن را مدیریت کرد. اما درباره اینکه چطور این مدیریت صورت بگیرد اختلاف نظر وجود دارد. اینکه امروز بگوییم که طالبان جنش اصیل منطقه است اشتباه است اما در مقابل برخی ادعاهایی هم که تنها با هدف نفرت افکنی از طالبان مطرح می‌شود، دروغ است.

در ادامه حاضران به گفت‌وگو با سخنرانان پرداختند و مسائلی از جمله راهکارهای کمک به مردم افغانستان، مسئله فقر و گرسنگی و فاجعه انسانی که ممکن است با فرا رسیدن فصل سرما تشدید شود، مطرح و مورد تأکید قرار گرفت.