به گزارش «شهر بیست»، محمد خدادی معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، درباره روزنامه نگاری امروز در ایران با روزنامه سازندگی به گفت‌وگو پرداخته است که بخش‌هایی از آن در ادامه می‌آید:

ما هیچ قانونی برای نظارت بر رسانه‏‌ها قبل از انتشار مطلب نداریم و کسی نمی‏تواند هیچ‌گونه کنترلی بر محتوی رسانه قبل از انتشار داشته باشد الان در عمل هم این موضوع میسر نیست حتی اگر قانونی باشد که نیست. پس هر گونه اقدامی می‌‏تواند صرفا توصیه باشد و رسانه‌ می‏‌تواند به توصیه عمل نکند و در برابر قانون بعد از انتشار پاسخگو باشد و با آماده کردن مستندات پاسخگوی نهادهای نظارتی باشد و ریسک‌پذیر شود و هزینه و فایده کند سپس در تولید و نشر اقدام کند.

در زمینه مهارت تولید محتوا، متاسفانه بیشتر رسانه‏‌های ما کارکرد پوششی پیدا کرده‌‏اند نه سوژه‌‏ای – وقتی تولید دیدگاه را می‏توان با مصاحبه تلفنی از پشت میز انجام داد چرا باید زحمت حضور در صحنه و قبول مخاطراتش برای تولید یک خبر را بر عهده بگیریم، کدام راحت‌تر است؟!

فضای جاری رسانه‌‏ای ما که از نظر کمی خیلی پیشرفت داشته اما از نظر کیفی و کارکردی بسیار ضعیف شده است. متأسفانه مانند اقتصاد، تولید‌کننده بسیار محدود داریم؛ دلال تربیت کردیم تا مطالب دیگران را بگیرد و به نام خودش منتشر کند نه نگران باشد نه ناراحت و نه خجالت بکشد و بیشتر متخصص نشر مطلب با هر محتوایی حتی بدون منبع است تا تولید‌کننده.

در این شرایط اقتصاد رسانه هم دچار بحران شد به دلیل اینکه به‌جای فروش و تکیه بر فروش روزنامه و اطلاعات و … و تاکید بر افزایش مخاطب، دنبال آگهی و یارانه و… رفتیم درحالی‌که فلسفه پرداخت درآمد بابت آگهی، داشتن مخاطب است نه بالعکس. به‌صورت طبیعی اقتصاد رسانه ضعیف شد نتیجه آن چون مطلب خوب نداریم کسی رسانه را نمی‏خرد چون درآمد نداریم پول خوب به خبرنگار نمی‌‏دهیم چون پول خوب نمی‏‌دهیم مطلب خوب تولید نمی‌‏کنیم و این شد دور باطل.

در کارکرد تولید محتوا هم یک خبرنگار عملا در چندین رسانه همزمان کار می‌کند و در این محیط نباید انتظار تولید محتوای متناسب با نیاز جامعه را داشت. الان حتی اگر هم هیچ محدودیتی نباشد، علاقه‌‏ای هم نیست که کسی زحمت سفر به یک منطقه یا یک موضوع پر خطر را به خودش بدهد. 

در موضوع رسانه امروز ما به هیچ دورانی شباهت نداریم؛ باید نگاه دیگری به موضوع رسانه داشته باشیم هم حاکمیت و هم همکاران من در رسانه‌‏ها.

موضوع مخاطب، امروز دغدغه اصلی رسانه‌‏ها باید باشد یعنی توجه به تقاضا و بعد عرضه. حال ببینیم الان انتخاب مردم موجب تولید مطلب می‌‏شود یا برداشت و انتخاب ما بر نیاز مردم اولویت دارد. مردم از آب لوله‌کشی می‏توانند با هزینه اندک استفاده کنند اما چند صد برابر آن هزینه آب معدنی می‌د‌‌هند چرا پول برای خرید رسانه نمی‌‏دهند حتما یک نقصی هست، به نظرم این نقص از رسانه است که متناسب با نیاز مردم محتوا تولید نمی‏‌کند چون مردم هزینه همه نیازهای خود از جمله آب و غذا و درمان و استراحت و اوقات فراغت و…. را می‏دهند حتما پول استفاده از اطلاعات مورد‌نیازشان را هم می‏‌دهند. مخلص کلام باید رسانه به درون زندگی مردم برود و در پاسخ به نیاز آنها تولید محتوا کند؛ آن وقت اقتصادش هم رونق می‏گیرد و سرپا می‏‌شود حتی در بدترین شرایط اقتصادی.

مشکل ما این است که می‌‏خواهیم نسخه دیروز را برای امروز استفاده کنیم خوب این نمی‏‌شود. جای خبر در رسانه کجا است؟ من می‌‏گویم خبر دیگر نسبتی با رسانه ندارد و جای خود را در شبکه‏‌های اجتماعی پیدا کرده است و دیگر آنکه روابط عمومی‌‏ها جای رسانه‏‌ها نشسته‌‏اند. نکته دیگر این است که در حال‏ حاضر ما بیشتر دیدگاه افراد را منتشر می‏‌کنیم و خام فروش هستیم و اطلاعات خام را به مردم می‌‏دهیم. در‏ حالی‌‏که رسانه باید به «بعد از خبر» ورود کند چرایی و چگونگی و ابعاد خبر را باز و تحلیل و… کند. رسانه باید زاویه‏‌های پنهان را پیدا کند و از فضای تبلیغی به تبیینی روی آورد و دنبال فرآورده‌‏سازی اطلاعات باشد نه خام فروشی اطلاعات. از فضای پوششی خارج و به فضای سوژه‌‏ای وارد شود و انتخاب مردم را بر انتخاب خودش و منافع مردم را بر منافع خودش و… ترجیح دهد.

در شیوه‌نامه جدید گفته شد که روزنامه‌‏ای تا ۱۰۰ درصد منتشر نشود، نمی‌‏تواند یارانه بگیرد. در آیین‌نامه سابق هر روزنامه اگر از ۳۶۵ روز سال ۷۰ روز منتشر می‏شد، مشمول یارانه می‏‌شد. در شیوه‌نامه جدید ضریب محتوا از اهمیت بالایی قرار دارد و هر روزنامه باید بین ۴۰ تا ۶۰ درصد مطالبش تولیدی باشد در غیر این صورت یارانه به آن تعلق نمی‌‏گیرد و سایر جزئیاتی که قبلا اعلام شده و خوشبختانه تشکل‏‌های صنفی نیز آن را تایید کردند.

زمانی که من به عنوان معاون مطبوعاتی انتخاب شدم، ۵ ماه بود که واردات کاغذ نداشتیم و در اوج بحران کاغذ بودیم به دلیل اینکه واردات نبود و تصمیمی هم د‌رمورد قیمت کاغذ گرفته نشده بود. اختلالی که در کاغذ به وجود آمد، بیشتر به دلیل توقف واردات کاغذ بود. در آن زمان قیمت کاغذ آزاد ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان بود اما درحال‏ حاضر کمتر از ۸ هزار تومان است. قیمت دولتی کاغذ هم کمتراز ۶ هزار تومان است. اکنون به میزان کافی کاغذ تامین شده و مسیر آن هم کاملا مشخص شده و ان‌شاءالله مشکلی در آینده نخواهیم داشت.