یادداشت/ جواد بخشی
قم در سفرنامه «جان کارترایت» انگلیسی
«جان کارترایت» کشیش انگلیسی بود که با هدف مطالعه جهان، سفر پژوهشی خود را آغاز کرد و از طریق امپراتوری عثمانی وارد ایران صفوی شد. در سال ۱۶۰۰ میلادی (۹۷۹ خورشیدی)، در دوران شاه عباس اول، از شهر قم عبور کرد و مسیر خود را به سمت اصفهان ادامه داد. او مشاهدات خود را در سال ۱۶۱۱ میلادی در قالب سفرنامهای با عنوان «سفرهای واعظ» منتشر کرد.
پایان یک سوءتفاهم در مطالعات تاریخی؛ تمایز پل شاهی از پل عسگرآباد
بسیاری تصور میکنند پل عسگرآباد که در کیلومتر پانزده جاده قدیم قم-تهران قرار دارد، همان پل شاهی راه دولتی عهد ناصری است. اما واقعیت این است که این دو پل از یکدیگر متمایزند و در زمانهای متفاوت ساخته شدهاند. دلیل این سوءتفاهم در مطالعات تاریخی احتمالاً آن است که هر دو پل در مسیر جاده قاجاری تهران-قم و بر روی رودخانه قرهچای قرار داشتهاند.
قدیمیترین مسجد قم
در شهر قم دو مسجد به عنوان مسجد جامع شناخته میشوند؛ نخست مسجد جامع قم که در خیابان آذر و در مجاورت مدرسه جهانگیرخان واقع شده و دیگری مسجد امام حسن عسکری(ع)، معروف به مسجد جامع عتیق که در نزدیکی حرم حضرت معصومه(س) قرار دارد. این دو مسجد از قدیمیترین مساجد قم به شمار میروند، اما برای تعیین اینکه کدامیک قدیمیتر است، باید به دو نکته توجه کرد: زمان احداث اولیه و قدمت بنای فعلی.
روز جهانی عکاسی؛ از داگرئوتیپ در پاریس تا نمابین در قم
از روزی که فرانسه در سال ۱۸۳۹ میلادی نخستین شیوه عملی عکاسی را به جهان معرفی کرد تا امروز که در ایران پروژهای چون «نمابین» چشماندازهای تازهای از جهان پیرامون را ثبت و به اشتراک میگذارد، عکاسی راهی طولانی پیموده است؛ راهی که هم دانش آزاد و هم خلاقیت فردی را در خدمت ثبت حافظه بصری بشر قرار داده است.
نقد فیلم «زن و بچه»/ بشمار یک، بشمار دو…
علیرضا رحیمی منتقد سینما طی یادداشتی در نقد فیلم «زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی، نوشت: «این فیلم یکی از ضعیفترین ساختههای کارنامۀ سعید روستایی به شمار میآید و تنها چالش بزرگ این اثر، ثبت رقم رکوردیست که خمیازههای مخاطبان پیگیر سینما در حین تماشا برجای میگذارند، بهطوریکه با افتخار میتوان با هر بار تماشای فیلم، میزان این رکورد را جابهجا کرد.»
ادیبالممالک فراهانی، حوض سلطان و روز خبرنگار
ادیبالممالک فراهانی، متخلص به امیری، از شاعران و روزنامهنگاران برجسته دوره قاجار بود. او در دستگاههای اداری و فرهنگی زمانهاش نقش فعالی داشت اما مهمترین جلوه میراث او در تحول نثر فارسی است؛ وی با راهاندازی و سردبیری روزنامه «ادب»، جزو نخستین کسانی بود که زبان مطبوعات را از نثر سنگین و منشیانه، به نثری مردمی و اجتماعی نزدیک کرد. نثر او صریح، گزنده، گاه طنزآلود و همواره روشنگر بود.
شترها؛ قهرمانان دیروز، متهمان امروز
حسن بختیاری پژوهشگر محیطزیست در یادداشتی با تأکید بر اینکه امروز بیابانزایی منشأ ریزگرد و اصلیترین مشکل استان قم است، به تشریح نقش چَرای شتر در بیابانزایی و بحران ریزگردها پرداخت و نوشت: «شترها دارای آروارههایی بسیار قوی هستند که به آنها امکان میدهد نهفقط شاخهها و خارهای گیاهان مقاوم را بجوند، بلکه ریشههای بوتهها را نیز از خاک بیرون بکشند؛ در واقع، تخریب بوتههای ریشهدار توسط شترها، یعنی حذف آخرین لایه دفاعی طبیعت در برابر گردوغبار.»
نقد فیلم «پیرپسر»/ «شتاب کردم که آفتاب بیاید، نیامد»
علیرضا رحیمی منتقد سینما طی یادداشتی در نقد فیلم «پیرپسر» به کارگردانی اکتای براهنی، نوشت: «یک خانه کهنسال، یک پدر و دو فرزند و تکرار تاریخ مصاف پدران و پسران. «پیرپسر» فیلمی تلخ و گزنده است که ما را تا انتها و تا آستانۀ افشای رازهای خوفناک این خانواده روی صندلی نگاه میدارد. نفس را در سینه حبس میکند.»
نقش باد غالب در ریزگردهای استان قم
در استان قم، جهت باد غالب از غرب و شمال غرب است اما از خرداد تا شهریور، با افزایش دمای سطح زمین در فلات مرکزی، جهت باد غالب تغییر میکند و از شرق و جنوب شرقی میوزد. این باد گرم و خشک که از نواحی بیابانی شرق کشور و دشت کویر به سمت قم حرکت میکند، عامل اصلی ایجاد گرد و غبار در استان است و در ماههای گرم، موجب آلودگی هوا و کاهش دید افقی میشود.
نقد فیلم «زیبا صدایم کن»/ پدری با گلهای کاغذی
علیرضا رحیمی منتقد سینما طی یادداشتی در نقد فیلم «زیبا صدایم کن» به کارگردانی رسول صدرعاملی، نوشت: «حس و حال درون فیلم ما را به یاد سینمای جمعوجور و پر طمأنینۀ «الکساندر پین» میاندازد؛ گویی با همان وقار و آرامش بخواهد شخصیتها را بیقضاوت دنبال کند. به همان سبک و سیاق سینمای حالخوبکن. اگرچه این بیقضاوتی در عالم واقع بیشتر به آرزویی دست نیافتنی میماند تا روشی برای عبور از موانعی صلب و سخت باشد.»
عرفه؛ روز رحمت واسعه الهی
عرفات جمع عرفه به معنای شناخت و معرفت الهی است و روز عرفه، روز عرفان و تقرب به پروردگار است؛ در چنین روزی رحمت واسعه الهی بسیار فراگیر است و به راحتی میتوان جبران کرد و به درگاه الهی تقرب یافت، مبادا که از درک روز عرفه غافل شویم.


























Saturday, 15 November , 2025