به گزارش «شهر بیست»، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد قطبی در نشست خبری با عنوان «زیست بوم خلاق، پیشران دانش‌بنیان» که در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، با اشاره به نام‌گذاری سال جاری با عنوان «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین»، اظهار کرد: حمایت‌های خاص رهبر انقلاب از موضوع دانش‌بنیان‌ها از ابتدای دهه ۹۰ شکل گرفت.

وی در ادامه به سیر تاریخی و پیشینه ۴ نسل فناوری در دنیا اشاره کرد و گفت: نسل اول به عنوان ساده‌ترین نسل فناوری متکی بر ابزارهای مکانیکی بود و بشر سالیان طولانی بر مبنای این فناوری حرکت می‌کرد.

مدیرعامل مرکز نوآوری و خلاقیت اشراق افزود: نسل دوم فناوری زمانی شکل گرفت که الکترونیک و برق به منصه ظهور رسید و انقلاب صنعتی در دنیا پدید آمد.

قطبی تصریح کرد: نسل سوم فناوری نیز در شرایطی شکل گرفت که اینترنت و صنعت دیجیتال به منظومه اکتشافات بشری اضافه شد و تفاوت ماهوی زیادی با انقلاب صنعتی داشت. امروز نمی‌توانیم جایی را از زندگی بشر مثال بزنیم که با اینترنت مرتبط نباشد.

وی افزود: ما امروز در پایان عصر دیجیتال و در آستانه ورود به نسل چهارم فناوری هستیم که دانش‌بنیان در آن معنا پیدا می‌کند. دانش‌بنیان واژه‌ای نیست که ساختگی باشد بلکه بر بستر تاریخ علم و ظرفیت‌های بشر شکل گرفته است و بر این اساس، فناوری‌های پیشرفته و های‌تک در اختیار بشر قرار می‌گیرد.

مدیرعامل مرکز نوآوری و خلاقیت اشراق به نقش اینترنت اشاره کرد و گفت: اینترنت در نسل سوم فناوری به عنوان ابزاری مؤثر در همه اضلاع زندگی از جمله ارتباطات و خدمات به شمار می‌رفت اما در نسل چهارم به مثابه قوه عاقله و هوشمند عمل کرده و قدرت مدیریت زندگی بشر را در دست می‌گیرد.

قطبی با تأکید بر اینکه نسل چهارم فناوری به مراتب جلوتر از نسل سوم است، گفت: اینترنت در نسل سوم توسط انسان مدیریت می‌شد اما در نسل چهارم از طریق هوش مصنوعی به عنوان قوه عاقله مدیریت جامعه تبدیل شده و به جای انسان تصمیم‌سازی می‌کند.

وی با بیان اینکه دانش و علوم در نسل چهارم فناوری باید به سیستم تبدیل شود، گفت: باید از ظرفیت دانش انباشته شده‌ای که در رشته‌های مختلف وجود دارد برای مدیریت نسل چهارم فناوری بهره گرفت.

مدیرعامل مرکز نوآوری و خلاقیت اشراق افزود: رهبر انقلاب در ابتدای دهه هشتاد اشاره کردند که دنیا به سمتی پیش می‌رود که همه امور دانش‌بنیان شود و اگر از آن غافل شویم، از رشد و توسعه دنیا عقب می‌مانیم.

قطبی با تأکید بر اینکه دانش‌بنیان باید در اولویت مسائل کشور قرار گیرد، گفت: دنیا به سمتی در حال حرکت است که ما باید همه امور را از جمله کشاورزی، فنی و مهندسی، بهداشت و سلامت و … را دانش‌بنیان کنیم و بی‌توجهی به این فرمول و منطق به معنای هلاک‌شدن و جا ماندن از قطار توسعه بشری است.

وی با تأکید بر اینکه کشور نباید از شتاب و توسعه دنیا عقب بماند، افزود: دانش‌بنیان یک نیاز و ضرورت اجتناب ناپذیر است، مسیر توسعه از این به بعد صرفاً متکی بر دانش‌بنیان‌هاست و اگر این را نادیده بگیریم، زیر چرخ‌های قطار توسعه و پیشرفت نابود خواهیم شد.

مدیرعامل مرکز نوآوری و خلاقیت اشراق در ادامه به فعالیت ۷ هزار شرکت دانش‌بنیان در ایران اشاره کرد و گفت: غالب این شرکت‌ها در حوزه فناوری‌های سخت نظیر تکنولوژی‌های فنی و مهندسی فعالیت دارند در حالی که دانش‌بنیان محدود به فناوری‌های سخت نیست.

قطبی همچنین به تعریف صنایع خلاق اشاره کرد و ادامه داد: فناوری‌هایی که منجر به تکنولوژی‌های فیزیکی و تکثیرپذیر و قابل حرکت می‌شود در دسته فناوری‌های سخت قرار می‌گیرد و آنچه در حوزه فناوری‌های نرم نظیر مسائل فرهنگی و هنری و علوم انسانی و اسلامی قرار می‌گیرد، به عنوان صنایع خلاق شناخته می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه «فناوری نرم پیشران اصلی فناوری سخت» و «صنایع خلاق پیشران دانش بنیان» است، گفت: اگر می‌خواهیم دانش بنیان جایگاه بهتری پیدا کند باید اهتمام بیشتری به صنایع خلاق داشته باشیم. ما نمی‌توانیم دانش‌بنیان را از صنایع خلاق جدا کنیم چرا که مرتبط و درهم‌تنیده هستند.

مدیرعامل مرکز نوآوری و خلاقیت اشراق در پاسخ به خبرنگار «شهر۲۰» در خصوص نقش و وظیفه حاکمیت برای مانع‌زدایی و تسهیل فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع خلاق، گفت: امروز سه اقتدار مبتنی بر «قانون»، «علم و دانش» و «پول و ثروت» در دنیا وجود دارد که در غالب کشورها هر سه در دست حاکمیت است.

قطبی با تأکید بر اینکه دانش‌بنیان تجلی و عینیت سازی جمهوریت است، گفت: دانش‌بنیان می‌خواهد اقتدار مبتنی بر ثروت و دانش را به مردم بدهد و تنها اقتداری که برای حاکمیت باقی می‌ماند، قانون است، یعنی جایگاه حاکمیت سیاست‌گذاری است و مابقی به مردم می‌رسد، کما اینکه امروز شبکه‌های اجتماعی، هوش مصنوعی، بلاک‌چین و تلویزیون‌های اینترنتی در دست افراد دانشمند بخش خصوصی است.

وی تصریح کرد: وقتی بخش خصوصی میدان‌دار شود، از آنجا که تکنولوژی را در اختیار دارد، در قانون‌گذاری هم تأثیرگذار خواهد بود.

مدیرعامل مرکز نوآوری و خلاقیت اشراق در پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا طرح صیانت و محدودسازی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مانعی در توسعه دانش‌بنیان‌ها نیست، گفت: نخستین باری که پیش‌نویس این طرح تهیه شد و آن را خواندم، تعجب کردم و بعید می‌دانم به صرف تکیه بر قانون و «مجاز است و مجاز نیست» و «بشود و نشود» به توفیق خاصی برسیم.

قطبی افزود: حداکثر تأثیر قانون‌گذاری ۲۰ درصد است و مابقی به فرهنگ عمومی، سبک زندگی و حوزه رفتارسازی و تکنولوژی مربوط می‌شود.

وی تصریح کرد: ما قوانین زیادی در حوزه فرهنگی داریم که چون پشتوانه‌ای در عرف ندارد، عملیاتی نشده و روی کاغذ مانده و صرفاً در سطح ابلاغ باقی مانده و به کف جامعه نرسیده است.

مدیرعامل مرکز نوآوری و خلاقیت اشراق خاطرنشان کرد: البته اصل موضوع صیانت از کودکان، حریم اخلاقی و … در همه جای دنیا وجود دارد و به‌طور مثال، رئیس جمهوری آمریکا نسبت به حفظ مرزها، سبک زندگی و امنیت ملی متعهد می‌شود اما اینکه لایحه صیانت صرفاً مبتنی بر قانون باشد، به توفیقی نمی‌رسد.