«شهر بیست»/ اسماعیل احمدی دانش‌آموخته دکترای علوم سیاسی، پژوهشگر و نویسنده: اکنون که به مناسبت میلاد امام زمان(عج) در هفته موسوم به امنیت هستیم، ضمن پاسداشت یاد تمام کسانی که جان خود را در راه استقرار امنیت و آرامش در این ملک فدا کردند ضرورت دارد نگاهی به سطح و نوع امنیت پایدار موجود در ایران بیندازپم.

تمام کشورها با هر ماهیت ایدئولوژیک و با هر رژیم سیاسی و در هر عصر و دورانی همواره مقوله امنیت ملی را حیانی‌ترین و بنیادی‌ترین خط قرمز خود قرار داده‌اند. بنابراین شاید بتوان بی‌رقیب‌ترین خط قرمز در تمام نظامات سیاسی و اجتماعی را همین مقوله امنیت ملی دانست. از سوی دیگر یکی از مهم‌ترین ملاک‌ها برای سنجش موفق بودن یک حاکمیت سیاسی، ارزیابی وضعیت امنیت عمومی کشور و شهروندان است. اینکه در زیست فردی و اجتماعی چرا امنیت از بالاترین درجه اهمیت برخوردار است خیلی نیازمند توضیح و تبیین نیست؛ چون از بدیهیات مسلم حیات انسانی است. اهل منطق در تعریف امور بدیهی گفته اند اموری هستند که تصورش موجب تصدیقش خواهد شد اما آنچه در این باب مناقشه برانگیز می‌تواند باشد میزان و سطح استقرار امنیت در یک کشور و نیز روش‌ها و ابزارهای مورد استفاده برای رسیدن به آن سطح است.

برای سنجش میزان امنیت در سطح جامعه باید فاکتورهای متعددی مورد سنجش قرار گیرد. فاکتورهایی نظیر وجود دشمن خارجی، سطح امنیت در میان همسایگان و مسابقه جنگ‌ها و مخاصمات کشورهای همجوار. عوامل مذکور را باید در زمره عوامل بیرونی تولید ناامنی دسته‌بندی کرد اگرچه نمی‌توان ساخت ارزیابی موفقیت در تحکیم امنیت را فقط به آنها تقلیل داد اما از آنجایی که ریشه عمده ناامنی‌های پایدار را باید در خارج از کشورها جست‌وجو کرد این نوشتار فقط به بررسی این دو عنصر بسنده کرده و سایر موارد را در فرصت دیگری مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

برای کشوری نظیر ایران که در منطقه‌ای آشوب‌زده و سرشار از تخاصمات قومی و مذهبی قرار دارد هر لحظه امکان تسری یافتن این منازعات به داخل مرزهای سرزمینی متصور است بویژه اگر در ورای تمامی این منازعات، دشمنان قسم خورده و مشهور به ابرقدرت هم وجود داشته باشند. دشمنانی که سالیانه در بودجه جاری خود سرفصلی را به‌‌صورت رسمی برای ناامن ساختن و نیز به آشوب کشاندن کشور در دستور کار خود قرار می‌دهند.

وقتی این‌گونه به سنجش عیار امنیت در ایران توجه کنیم، هویدا می‌شود که ایران در راه مهار دشمنان خود در سطح بسیار موفقی ظاهر شده است. زیستن در نهایت امنیت و آرامش در خاورمیانه‌ای که همواره ناامنی به جزء لاینفکی از زندگی ساکنان آن تبدیل شده و کشورهای ساکن در آن از به‌کارگیری زور هیچ ابایی ندارند، نباید امری اتفاقی و یا سطح پایین تلفی کرد.

اما نگاهی به مقوله دوم یعنی روش‌ها و ابزارهای مورد استفاده در راه رسیدن به این مهم، خود بسیار مهم و استثنایی است. در واقع مبحث دوم این است که در این شرایط و موقعیت بحرانی منطقه که در بدترین شرایط تاریخی خود به سر می‌برد رسیدن به این ضریب امنیتی چگونه و با چه روشی محقق شده است؟

همگان نیک می‌دانند موضوع استقرار امنیت ملی نظیر بسیاری از نیازمندی‌های جامعه مدرن در سایه تدابیر و تصمیمات علمی و با پشتیبانی و بکارگیری قدرت سخت و نرم امکان‌پذیر است اما جمهوری اسلامی علاوه بر موارد فوق از یک عنصر تأثیرگذار و پر بازده دیگری بهره می‌گیرد که موجب شده توان امنیتی اطلاعانی او تفاوت ماهوی با تمام مدل‌های دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی متعارف در دنیا داشته باشد. این ظرفیت متفاوت و ممتاز که باعث شده جمهوری اسلامی دارای دست برتر در تحکیم امنیت پایدار باشد، مردم هستند.

بهره‌بردن و اعتقاد به مردمی‌سازی امنیت در سطح آحاد شهروندان، برجسته‌ترین ویژگی نظام امنیتی ماست که آثار و برکات زیادی را برای جامعه به ارمغان آورده است. به واقع به همین دلایل باید ایران را یک کشور خاص و بی‌شباهت قلمداد کرد.