شهر بیست/ مرتضی نجفی قدسی: «وَتَرَى الْأَرْضَ هَامِدَهً فَإِذَا أَنْزَلْنَا عَلَیْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنْبَتَتْ مِنْ کُلِّ زَوْجٍ بَهِیجٍ» (سوره حج آیه ۵)، و زمین را در فصل زمستان خشک و مرده می بینی، پس آنگاه که باران را بر آن فرو فرستیم، آن زمین مرده زنده می شود و هر نوع گیاه و نهال زیبا و بهجت انگیز از آن می روید.

در بسیاری از آیات قرآن، آمدن باران از آسمان به عنوان جلوه ای از رحمت پروردگار جهت حیات زمین و رویش گیاهان و طبیعت زنده و سرشار از نعمت های الهی برای استمرار زندگی همه مخلوقات است که فرمود: « و جَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کلَّ شَیءٍ حَی» (سوره انبیاء آیه ۳۰) یعنی به وسیله آب هر موجودی را زنده نگه داشتیم.

اما اگر می بینیم این آب باران تبدیل به سیل ویرانگر می شود، این به مدیریت غلط ما برمی گردد چرا که طبیعت در تسخیر انسان است و قرآن می فرماید: «وَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ جَمیعاً مِنْهُ» (سوره جاسیه آیه ۱۳). یعنی آنچه که در آسمان ها و زمین است را خداوند در تسخیر شما قرار داد،  پس این ما هستیم که باید پیش بینی بحران های زیست محیطی را داشته باشیم، در حریم رودخانه ها، مسکن نگزینیم، برای مهار آب های روان و استفاده مطلوب از آنها برنامه ریزی و مهندسی کنیم و این موضوعات امری روشن و بدیهی است.

* یک استان سیل زده بدون استاندار!

اساساً یک استاندار که بالاترین مقام اجرایی در هر استان است باید تمام خطرات و حوادث ناگوار طبیعی را پیش بینی کند و از ظرفیت های موجود در آن استان برای پیشگیری از وقوع حوادث غیرمترقبه استفاده کند و مانند یک نگهبان نباید خواب و استراحت داشته باشد، چرا که مسئولیت  جان و مال میلیون ها انسان را به او سپرده اند و اگر او بی کفایتی کند چقدر نفوس از بین می رود و مسلماً اگر کسی تعهد و مسئولیت انسانی و اسلامی داشته باشد، در چنین جایگاهی هیچگاه فرصت تفریح و مسافرت شخصی و آن هم طولانی مدت به کشورهای خارجی را نخواهد داشت و همه این رفتارها از سر بی مسئولیتی و بی تفاوت بودن نسبت به سرنوشت مردم مظلوم، ضعیف و ناتوان است.

امیرالمؤمنین علی(ع) در نهج البلاغه می فرماید: «اعلم یا رفاعه، ان هذه الاماره امانه فمن جعلها خیانه فعلیه لعنت الله الی یوم القیامه و من استعمل خائنا فان محمد (ص) بریء منه فی الدنیا و الاخره» حضرت امام علی (ع) در نامه ای به رفاعه که قاضی و فرماندار آن حضرت در اهواز بود، مرقوم داشتند که ای رفاعه بدان که این فرمانروایی و مسئولیت امانت است و اگر کسی این امانت را سبب خیانت قرار داد، پس لعنت خداوند تا روز قیامت بر اوست و حضرت محمد (ص) از چنین کسی در دنیا و آخرت بیزار است!

یکی از وجوه خیانت در مسئولیت این است که کسی توانایی پست و سمتی را نداشته باشد ولی با لابی گری درصدد اخذ مسئولیت باشد، مثلاً علم و تخصص در رشته مدیریتی مورد نظر را نداشته باشد و قبول مسئولیت کند، خائن است و به مردم خیانت کرده است یا مثلاً اگر مریض الحال است و به لحاظ جسمی توانایی رسیدگی به امور مردم را ندارد و باید پیوسته در استراحت باشد، یا فرضاً مشکلات خانوادگی یا گرفتاری هایی که مخل ادای وظیفه اوست را دارد، اگر قبول مسئولیت کند، خیانت است. حال با این شرایط ببینید چقدر از مدیران باید از کارها برکنار شوند و یکی از دلایلی که به خصوص در بخش های اقتصادی مشکل داریم به واسطه وجود مسئولان غیرمرتبط، ناصالح و نالایق در مصدر امور است.

* رونق تولید با مدیران دلسوز و روحیه جهادی محقق می شود

سال ۱۳۹۸ سال بسیار مهمی است و همانطور که رهبری معظم انقلاب در پیام نوروزی و در بیانات اولین روز سال نو در حرم مطهر رضوی (ع) اشاره فرمودند امسال باید رونق تولید حاصل شود تا ان شاءالله رونق اقتصادی و افزایش اشتغال و همچنین افزایش ارزش پول ملی را در پی آن داشته باشیم.

طبیعی است برای تحقق چنین امری برنامه ریزی مسئولان دولتی و عملکرد استانداران در استان ها بسیار حائز اهمیت است و آنان باید برای تحقق منویات رهبر خردمند و فرزانه مان تمام تلاش خود را به کار گیرند تا ان شاءالله بر نقشه های دشمنان فائق آییم و این مهم امکانپذیر نیست مگر با وجود مدیران متعهد، متخصص، با انگیزه، صادق، صالح و خستگی ناپذیر که با روحیه جهادی و بسیجی به فکر خدمت به مردم، نظام و کشور باشند والّا مسلماً با وجود مدیرانی که در زندگی های اشرافی غوطه ور هستند و فرزندانشان در خارج از کشور مشغول تحصیل و در حقیقت مقدمات دو ملیتی خود را فراهم کرده اند یا در سودای تابعیت کشورهای بیگانه و سکونت در خارج از کشور هستند، چنین افرادی هیچگاه دلسوز مردم نخواهند بود و در مواقع خطر و بحران در غیبت هستند.

از اینکه معاون اول ریاست جمهوری، استاندار گلستان را برکنار کردند تشکر می کنیم اما واقعیت این است که بسیاری از مسئولیت ها بر اساس شایستگی ها سپرده نشده است و بر اساس روابط و لابی گری ها تعیین شده که عدم کارایی خود را در چنین بحران هایی به خوبی نشان می دهند.

در بسیاری از کشورها به محض آنکه حادثه ای بسیار کوچک تر از سیل گلستان و مازندران رخ می دهد، سران آن کشورها بلافاصله سفرهای مهم خارجی خود را نیمه تمام می گذارند و به کشور خود بازمی گردند و جلسه فوق العاده و اضطراری هیئت دولت را تشکیل می دهند و بحران به وجود آمده را مدیریت می کنند، اما در استان گلستان با اینکه کارشناسان از دو هفته قبل وقوع سیل را هشدار داده بودند، مسئول ارشد این استان از مدتی پیش در مسافرت خارجی بود و تا چند روز بعد از سیل نیز به کشور بازنگشت، انگار که این استان اصلاً  استاندار ندارد و بقیه مسئولان هم بعد از آنکه عمق فاجعه در فضای مجازی و رسانه ای منتشر شد و وجدان عمومی جامعه به کمک و تحرک افتاد، آنها هم در پشت سر مردم به همدردی پرداختند و یا وعده هایی برای کمک به جبران خسارت دادند اما این ماجرا ثابت کرد که بین مردم و بسیاری از مسئولان فاصله عمیقی است و آنان متأسفانه از گرفتاری های جامعه و مردم درک روشنی ندارند و یا خود را به بی خیالی می زنند!

البته یک قاعده کلی است و آن اینکه معمولاً افرادی که لیاقت و شایستگی مسئولیتی را دارند دنبال کسب پست ها و مدیریت ها نیستند و چنین افرادی را باید کشف کرد و با اصرار از آنها خواست تا بلکه مسئولیتی را بپذیرند و بالعکس کسانی که بی لیاقت هستند، چون از اول در فکر سوء استفاده از منصب و جایگاه مدیریتی خود هستند تلاش وافر دارند تا با لابی گری پست و سمتی را اخذ کنند و بر خر مراد سوار شوند!

* خاطره ای از مسئولیت پذیری استاد پرورش در وزارت آموزش و پرورش

مرحوم استاد سیدعلی اکبر پرورش وقتی به وزارت آموزش و پرورش رسیدند به بنده فرمودند: به خدا قسم من نمی خواستم این مسئولیت را بپذیرم تا اینکه شهید بهشتی، شهید باهنر و شهید رجایی به من تکلیف کردند و من مجبور شدم مسئولیت وزارت آموزش و پرورش را بپذیرم والا اگر مرا مخیر بگذارند سر سوزنی وزارت را بر معلمی در کلاسی در دورترین نقطه کشور مانند ابرقو ترجیح نمی دهم!

چنین وزیر الگوست و در خدمت به مردم خالصانه عمل می کند و شب و روز نمی شناسد و تا آخر عمر هم از همان حقوق ناچیز بازنشستگی معلمی استفاده می کرد و هیچگاه در فکر تکاثر طلبی و ازدیاد اموال خود نبود بلکه همه آش به فکر رشد و صلاح کل دانش آموزان و جامعه فرهنگی کشور بود، او هیچ سفارشی را از مقامی و یا مسئولی قبول نمی کرد و می گفت: همه در برابر قانون یکسان هستند و حتی برای نزدیک ترین افراد خود هم حاضر به پارتی بازی در انجام کاری نبود، ما برای اداره صحیح امور جامعه امروزه به چنین مدیرانی شایسته، دانشمند، با اخلاص و دلسوز نیازمندیم.

* لزوم بررسی جامع سیل استان گلستان

به هر حال باران رحمت الهی است که خوشبختانه بعد از این همه خشکسالی ها بر کشورمان باریدن گرفته و حتی همین جنگل های شمال نیز کم کم از بی آبی در حال از بین رفتن بود گرچه بسیاری از عوامل سودجو، سالیانی طولانی به تخریب جنگل ها افتادند و با بریدن درختان کهن و صاف کردن جنگل ها زمینه وقوع سیل ها را فراهم کردند و باید در بررسی جامع سازمان محترم بازرسی کل کشور نسبت به سیل استان گلستان همه قصورات و تقصیرات احصا شود و به اطلاع مردم هم برسد تا ان شاءالله امیدواری مردم به دستگاه قضا بیشتر شود و مسئولان بی لیاقت و خیانتکار هم بدانند، نهادی مواظب اعمال و رفتار آنهاست و به میزانی که مجرم باشند در پیشگاه قانون و قوه قضائیه باید پاسخگو باشند.

بنده بر این باورم که در این شرایط تحریم اقتصادی خدای متعال به جبران آن باران رحمتش را بر ما بسیار بیشتر از گذشته نازل کرده و این باران های پی در پی در پهنای ایران زمین قطعاً عنایت الهی است و هرگاه خدا بخواهد بشارتی را به ملتی بدهد برای آنها باران می فرستد « وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ یُرْسِلَ الرِّیَاحَ مُبَشِّرَاتٍ وَلِیُذِیقَکُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَلِتَجْرِیَ الْفُلْکُ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ» (سوره روم، آیه ۴۶) یعنی از آیات و نشانه های پروردگار آن است که ابرهای باران زا را می فرستد تا به ریزش باران مژده دهند و به این وسیله از رحمتش به شما بچشاند و در پرتو این بارش ها کشتی ها به جریان افتاده و شما بتوانید فضل و نعمت های الهی را جست وجو کنید کنایه از آنکه از مواهب مادی آن بهره مند شوید و خدا را شکرگذار باشید.

اساساً یکی از راه های یاری مؤمنان توسط پروردگار به وسیله همین نزول باران است و مکرر در قرآن کریم به آن اشاره رفته است و لذا دعا هنگام باران ان شاءالله مستجاب می شود و فقط باید قدری خودمان را جمع کنیم و طوری سرزمین هایمان را مدیریت کنیم تا بتوانیم بیشترین آب را پذیرا باشیم و این بارش رحمت الهی را که بر ملت و  کشور ما وزیدن گرفته تبدیل به نقمت نکنیم.

* خداوند باران را سیلابی نمی فرستد!

در حدیثی از امام سجاد (ع) آمده است، که فرمودند: «خداوند باران را از آسمان نازل می کند تا به تمام قله های کوه ها و تپه ها و گودال ها و تمام نقاط مرتفع و هموار برسد و آن را دانه دانه، نرم، پی در پی، گاه به صورت دانه های درشت و گاه قطره های کوچک قرار داده تا کاملاً در زمین فرو رود و زمین سیراب شود و باران را به صورت سیلاب نفرستاد تا زمین ها و درختان و مزارع و میوه های شما را خراب کند.»

پس بنابر این اگر سیلابی رخ می دهد به خاطر دستکاری ما در طبیعت است چرا که به جنگل ها تعدی کرده و چوب آنها را  غارت کردیم، خاک دشت ها و زمین ها را فرسایش دادیم، در مسیر رودخانه ها ویلاسازی و موانع ایجاد کردیم و خلاصه به خاطر سودجویی ها و منفعت طلبی های شخصی دخالت های غیر علمی و غیر صحیح در اکوسیستم طبیعت انجام دادیم و بعد از این همه خرابی ها در کوه ها و جنگل ها برای برون رفت احتمالی آب ها هم  چاره جدی نمی کنیم و آن وقت نتیجه اش این می شود که یک شهری و ده ها روستا به زیر آب می رود و مردم از همه هستی خود ساقط می شوند، به راستی مقصر این فجایع کیست؟!

طبق قول امام سجاد (ع) خداوند باران را به وسیله سیل نمی فرستد، بلکه درست می فرستد، ولیکن ما این چرخه را خرابش کرده ایم، لااقل بیاییم خطر را پیشگیری کنیم تا دگربار شاهد این فجایع دردناک و خانمان برانداز نباشیم و لازمه اش رسیدگی جدی و علمی به این موضوع است تا از رهگذر این حادثه تلخ و ناگوار درس های عملی بگیریم و همیشه ظرفیت پذیرش باران رحمت الهی را داشته باشیم. «فَانْظُرْ إِلَىٰ آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ کَیْفَ یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا ۚ إِنَّ ذَٰلِکَ لَمُحْیِی الْمَوْتَىٰ ۖ وَهُوَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ» والسلام.