شهر بیست/ سرویس فرهنگ و هنر _ جواد بخشی: بسیاری تصور می‌کنند پل عسگرآباد که در کیلومتر پانزده جاده قدیم قم-تهران قرار دارد، همان پل شاهی راه دولتی عهد ناصری است. اما واقعیت این است که این دو پل از یکدیگر متمایزند و در زمان‌های متفاوت ساخته شده‌اند. دلیل این سوءتفاهم در مطالعات تاریخی احتمالاً آن است که هر دو پل در مسیر جاده قاجاری تهران-قم و بر روی رودخانه قره‌چای قرار داشته‌اند.

پل شاهی یکی از پل‌های مهم مسیر تهران-قم بود که در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار ساخته شد. مسئولیت احداث این پل توسط علی‌اصغر امین‌السلطان (وزیر اعظم) به محمدباقر سعدالسلطنه (حاکم قزوین) سپرده شد. پل شاهی از پنج دهانه تشکیل می‌شد که دهانه میانی‌‌اش عریض‌تر بود و ساخت آن در سال ۱۳۰۴ قمری (۱۲۶۵ شمسی) به پایان رسید.

پل عسگرآباد یکی دیگر از پل‌های مسیر تهران-قم بوده که در حال حاضر تنها سه دهانه از آن باقی مانده است. بر اساس کتیبه موجود، این پل در سال ۱۹۰۶ میلادی (۱۲۸۵ شمسی) ساخته شده، بنابراین به زمان مظفرالدین‌شاه قاجار تعلق دارد. با توجه به تاریخ میلادی و اسناد مربوط به واگذاری امتیاز جاده تهران-قم به کمپانی برداران لینچ، احتمال می‌رود پل عسگرآباد یکی از آثار این کمپانی باشد.

بر اساس توصیفات سفرنامه ذهابیه (علی‌آبادنامه) از پل شاهی و همچنین تصاویر ثبت‌شده توسط عبدالله قاجار و حسینعلی عکاس‌باشی از این پل، می‌توان دریافت که پل عسگرآباد با پل شاهی تفاوت دارد. به نظر می‌رسد پل شاهی در اثر سیلاب‌های رودخانه قره‌چای ویران شده و در سال‌های بعد، پل عسگرآباد به‌عنوان جایگزین آن ساخته شده است. ازاین‌رو، تفکیک این دو پل برای جلوگیری از بروز اشتباهات رایج در مطالعات تاریخی، امری ضروری است.

پل عسگرآباد در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، اما تاکنون اقدام مؤثری برای حراست و حفاظت از آن انجام نگرفته است. در مجاورت این پل، کاروانسرای عسگرآباد قرار دارد که وضعیتی به مراتب نامطلوب‌تر دارد و عملاً به حال خود رها شده است. تداوم این بی‌توجهی می‌تواند به نابودی بخشی مهم از میراث تاریخی جاده تهران-قم بینجامد و ضرورت دارد نهادهای مسئول هرچه سریع‌تر برای صیانت و مرمت این مجموعه ارزشمند اقدام کنند.