حجت‌الاسلام اکبر روستایی در گفت‌وگو با خبرنگار «شهر بیست»، با تبریک ولادت امام حسن مجتبی(ع)، ایشان را الگویی کامل برای جوانان در ابعاد مختلف زندگی دانست و اظهار داشت: حضرت ویژگی‌های شاخص بسیار زیادی داشتند همچون عبادت و گره‌گشایی از مومنان تا شجاعت در برابر طاغوت و صبر در برابر دشمنان، سیره ایشان درس‌های ارزشمندی برای نسل جوان دارد.

*عبادت خالصانه

وی تصریح کرد: امام حسن مجتبی(ع) به عبادت اهمیت ویژه‌ای می‌دادند. ایشان در هنگام عبادت چنان از خوف خدا منقلب می‌شدند که گاه بیهوش می‌شدند؛ حضرت در هنگام نماز بهترین لباس را می‌پوشیدند و با زیباترین حالت ظاهر می‌شدند. همچنین، مقید بودند که در عبادت از عطر استفاده کنند.

*گره‌گشایی از مؤمنان و حفظ آبروی نیازمندان

مدیر کارگروه فرق و ادیان دانشگاه باقرالعلوم(ع)، یکی از ویژگی‌های برجسته امام حسن(ع) را گره‌گشایی از مؤمنان عنوان کرد و افزود: در روایات آمده که ایشان، فردی را دیدند که از فقر و نیازمندی شعر می‌خواند. امام بلافاصله مسئول خزانه خود را صدا زدند و مبلغی قابل توجه به آن فرد دادند. حتی پس از دادن دوازده هزار درهم، فرمودند: «خجالت می‌کشم که این مقدار کم را می‌دهم؛ دوست داشتم بیشتر داشتم و پرداخت می‌کردم.»

وی تصریح کرد: این رفتار کریمانه امام مجتبی(ع) نشان‌دهنده توجه ویژه به حفظ آبروی نیازمندان است. حضرت حتی در زمان طواف خانه خدا نیز به فکر گره‌گشایی از مؤمنان بودند. در روایتی آمده که ایشان در حال طواف کعبه متوجه شدند فردی گرفتار و نیازمند کمک است. امام بدون درنگ طواف خود را قطع کردند و به حل مشکل آن فرد پرداختند. این در حالی بود که ایشان در آن زمان معتکف نیز بودند. امام در توجیه این اقدام فرمودند: «برطرف کردن مشکل یک مؤمن، برتر از اعتکاف در کنار خانه خدا و طواف آن است.»

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: امام حسن(ع) حدیثی از رسول اکرم(ص) نقل کردند که فرموده‌اند: «رفع حاجت مؤمن به گونه‌ای است که گویا سالیان درازی را در عبادت پروردگار شب‌زنده‌داری کرده‌ای.» بنابراین رفتار کریمانه امام مجتبی(ع) نشان‌دهنده اولویت ایشان برای کمک به مؤمنان و اهمیت رفع مشکلات آنان حتی در مقدس‌ترین لحظات عبادت است.

روستایی با بیان اینکه امام حسن(ع) به تکریم حیوانات نیز اهمیت می‌دادند، گفت: در یکی از روایات اشاره شده که ایشان غلامی را دیدند که تکه نانی را با سگی تقسیم می‌کرد. وقتی امام دلیل این کار را پرسیدند، غلام گفت: «خجالت می‌کشم که من سیر باشم و این سگ گرسنه بماند.» امام از او پرسیدند: «شما غلام چه کسی هستی؟ و این باغ برای چه کسی است؟» غلام جواب داد: « ابان بن عثمان»، حضرت فرمودند: « در اینجا بمان تا من برگردم». امام حسن مجتبی(ع) در آن لحظه باغ و غلام را از ابان بن عثمان خریدند، سپس غلام را در راه خدا آزاد کردند و همان باغ را به او بخشیدند. این رفتار نشان‌دهنده توجه امام به حقوق حیوانات و انسان‌هاست.

*شجاعت در برابر دشمن

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه باقرالعلوم(ع) افزود: امام حسن(ع) در برابر دشمنان شجاعانه می‌ایستادند. در جنگ جمل با وجود محافظان زیاد، ایشان حلقۀ محافظان را شکست و شتر عایشه را پی کردند. همچنین، در مناظرات با معاویه، حاکم وقت، با شجاعت تمام حرف حق را بیان می‌کردند. این شجاعت نمایانگر روحیه قوی و ایستادگی ایشان در برابر ظلم است.

روستایی ادامه داد: همچنین امام حسن(ع) در برابر بی‌احترامی‌ها با صبر و حلم برخورد می‌کردند که نشان از بلندنظری و بزرگواری ایشان داشت. ایشان با این صبر و حلم، درس‌های بزرگی در مدیریت خشم و حفظ آرامش به ما می‌دهند.

وی افزود: امام حسن(ع) به امر به معروف و نهی از منکر اهمیت ویژه‌ای می‌دادند. در روایتی آمده که فردی به محضر امام رسید و از بدگویی شخص دیگری به امام سخن گفت، امام فرمودند: «تو چرا غیبت مسلمانی را نزد من کردی؟ تو باید در آن زمان او را امر به معروف می‌کردی.» این رفتار نشان‌دهنده توجه امام به اصلاح جامعه و جلوگیری از اشاعه بدی‌هاست.

*همراهی با قرآن تا آخرین لحظات

وی افزود: امام حسن(ع) به تلاوت قرآن و ارتباط مستمر با پروردگار اهتمام ویژه‌ای داشتند. در لحظات پایانی عمرشان نیز قرآن می‌خواندند و دعا می‌کردند: «خدایا در هر زمان همدم و مونس من باش و در تنهایی قبر مرا تنها مگذار.»

*طاغوت شناسی و طاغوت‌ستیزی؛ درس‌هایی برای مسئولان

این استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) یادآور شد: امام حسن(ع) در برابر امویان و معاویه موضعی شفاف داشتند. ایشان بارها ماهیت معاویه را برای مردم روشن کردند و فرمودند: «معاویه با من نزاع کرده بر سر حقی که مال من است و متعلق به او نیست.» این رفتار نشان‌دهنده بصیرت افزایی و طاغوت‌ستیزی ایشان است. مسئولان امروز نیز می‌توانند از این سیره درس بگیرند و در برابر ظلم و طاغوت ایستادگی کنند.

*پاسخ به شبهات و تربیت شاگردان

روستایی با بیان اینکه امام حسن مجتبی(ع) در بُعد علمی و اعتقادی، توجه ویژه‌ای به پاسخ‌گویی به شبهات و تربیت شاگردان داشتند، افزود: ایشان با تربیت شاگردان متخصص در مناظره، به مقابله با شبهات و اشاعه حقایق دینی می‌پرداختند. این رویکرد نشان‌دهنده اهمیت علم‌آموزی و دفاع از حق در هر دوره‌ای است. امام به جوانان می‌آموختند که در مواجهه با شبهات، باید با دانش و استدلال قوی به مقابله با باطل برخیزند. این روش نه تنها در آن زمان، بلکه در عصر حاضر نیز الگویی ارزشمند برای جوانان است تا در برابر شبهات فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای واکسینه شوند و دیگران را نیز به راه حق هدایت کنند.

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه باقرالعلوم(ع) بیان کرد: در بُعد اجتماعی، امام حسن مجتبی(ع) به حقوق همسایه و رفتار نیکو با مردم اهمیت ویژه‌ای می‌دادند. در روایتی اشاره شده که فردی یهودی همسایه امام بود و به دلیل رفتار نیکوی ایشان، مسلمان شد. این رفتار نشان‌دهنده تأثیر مثبت تعاملات اجتماعی بر جذب افراد به اسلام است.

*برخورد متفاوت با مخالفان

روستایی به نوع رفتار امام حسن(ع) با مخالفان اشاره کرد و گفت: حضرت با کسانی که از روی نادانی و اغفال مخالفت می‌کردند، با مهربانی و مصالحت برخورد می‌کردند و آنان را هدایت می‌نمودند. اما در برابر کسانی که آگاهانه حق را انکار می‌کردند، مانند معاویه و مروان بن حکم، موضعی سخت‌گیرانه و قاطع داشتند.

وی تصریح کرد: این رویکرد نشان‌دهنده لزوم جذب حداکثری افراد و برخورد متفاوت با مخالفان بر اساس سطح آگاهی و نیت آنان است که مقام معظم رهبری نیز در زمینه جذب حداکثری از این سیره امام حسن(ع) الگو گیری کرده‌اند.

مدیر کارگروه فرق و ادیان دانشگاه باقرالعلوم(ع) خاطرنشان کرد: سیره امام حسن(ع) در ابعاد علمی، اعتقادی و اجتماعی، الگویی کامل برای جوانان و مسئولان امروز است تا با دانش، مهربانی و قاطعیت، جامعه‌ای بر پایه ارزش‌های اسلامی بسازند.

خبرنگار: راضیه رضایی