به گزارش «شهر بیست» به نقل از روابط عمومی شهرداری قم، امروزه یکی از آسیب‌های جدی در مدیریت شهری پدیده زباله‌گردی است، پدیده‌ای که تبعات مهمی به لحاظ اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سلامتی دارد. بر اساس تخمین‌ها، ارزش مبادلاتی پسماند خشک در شهر تهران در سال ۱۳۹۷ رقمی بالغ بر دو هزار و ۶۴۰ میلیارد تومان بوده و گردش مالی عظیمی با حجم یک میلیارد و ۸۰ میلیون تومان در روز در تهران مربوط به بخش غیررسمی است.

پدیده زباله‌گردی در شهر قم نیز همچون تمام کلان‌شهرها به یک معضل اجتماعی و چالش بهداشتی تبدیل شده که علاوه بر مخدوش کردن سیمای شهر، بهداشت عمومی را نیز دچار مشکلات زیادی کرده است. شناسایی و جمع‌آوری حدود ۴۵۰۰ زباله‌گرد و بیش از ۳۰۰ گاراژ جمع‌آوری پسماند غیرمجاز از ابتدای سال ۱۳۹۷، نشان می‌دهد این معضل در شهر قم نیز موضوعی جدی است.

سیدعبدالله میرابراهیمی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم با اشاره به اقدامات انجام‌شده برای کنترل این پدیده اظهار کرد: قراردادی با شرکت انتظام و بنیاد تعاون ناجا با هدف تأمین شش اکیپ کنترل و نظارت و چهار نفر مأمور نیروی انتظامی تنظیم شده است.

وی افزود: از ابتدای سال ۱۳۹۷، حدود ۴۵۰۰ زباله‌گرد شناسایی و از این تعداد ۵۹۵ نفر با تمایل خود ساماندهی شدند.

اهمیت تفکیک از مبدا در کاهش زباله‌گردی

سیدعبدالله میرابراهیمی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم معتقد است بهترین روش مقابله با این پدیده نامطلوب، همکاری خانواده‌ها در تفکیک زباله‌ها در مبدأ است. وی اضافه کرد: روزانه ۶۳۰ تن پسماند شهری توسط ۲۲۰ خودرو جمع‌آوری می‌شود و به مجموعه سایت البرز در ۱۳ کیلومتری جاده کوه سفید انتقال پیدا می‌کند.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم با اشاره به سرمایه‌گذاری چند صدمیلیاردی در مجتمع فرآوری و پردازش پسماند البرز تصریح کرد: خطوط پردازش و فرایند تولید کمپوست اتفاق افتاده است و در حال حاضر می‌توانیم روزی ۱۲۰ تن کود کمپوست تولید کنیم.

میرابراهیمی با اشاره به اهمیت تفکیک در مبدأ، تاکید کرد: تعداد غرفه‌های تحویل پسماند در شهر قم ۵۰ ایستگاه است و سالانه ۱۰ تا ۲۰ درصد به این ظرفیت اضافه می‌شود.

ضرورت فرهنگ‌سازی در عرصه مدیریت پسماند

اگرچه طی سال‌های گذشته پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه مدیریت شهری و مدیریت پسماند داشته‌ایم، اما باید بپذیریم که ساماندهی زباله‌گردی تنها بر عهده مدیریت شهری نیست و متولیان، مسئولان و خیران هریک سهمی در بهبود وضعیت این پدیده دردناک دارند.

سیدمجتبی سبحانی‌ثابت، رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر قم با بیان اینکه فرهنگ‌سازی بهترین ابزار برای مقابله با پدیده زباله‌گردی است، تصریح کرد: مدیریت پسماند برای اینکه بتواند از تجربه موفق کشورهای دیگر بهره ببرد نیازمند پیوست فرهنگی و اجتماعی مستمر دارد.

وی با اشاره به ضرورت فرهنگ‌سازی در رابطه با مدیریت پسماند و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آن، اضافه کرد: مسئله فرهنگ پسماند هنوز میان شهروندان در کلان‌شهرهای کشور نهادینه نشده است.

رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر قم ادامه داد: برای همه امور مرتبط با پسماند همچون تفکیک از مبدأ، ساماندهی زباله‌گردها و انبارهای ضایعاتی باید پیوست‌های فرهنگی مورد توجه باشد تا این مبحث به‌صورت منطقی مدیریت شود.

سبحانی ثابت گفت: مشکلات معیشتی یکی از دلایل اصلی در توسعه پدیده زباله‌گردی است و برای ساماندهی اصولی این پدیده در کنار پیوست‌های فرهنگی باید پیوست‌های اقتصادی لازم نیز دیده شود.

معضل وجود گاراژهای غیرقانونی نگهداری پسماند در سطح شهر بعد دیگر پدیده زباله‌گردی است. مکان‌هایی که با گرفتن مجوزهای غیرمرتبط از بعضی صنوف دست ارگان‌های مرتبط را برای ساماندهی بسته‌اند، اما با ایجاد انواع مزاحمت در بافت شهری، تهدیدی برای محیط‌زیست، سلامت جسمی و روانی ساکنان رقم زده‌اند.

این معضل نیز همچون بسیاری از چالش‌های شهری ابعاد مختلف و گسترده‌ای دارد که چاره‌سازی برای آن را پیچیده می‌کند، با این همه هرچه شهروندان مشارکت بیشتری در تفکیک و گذاشتن زباله در زمان مقرر مقابل در خانه‌ها داشته باشند. این پدیده بهتر ساماندهی می‌شود و صنعت طلای کثیف می‌تواند شغل و درآمد کافی را به صورت استاندارد برای همین افرادی که توسط مافیای طلای کثیف استثمار می‌شوند، به ارمغان بیاورد.