به گزارش «شهر بیست»، حجت‌الاسلام عباس کمساری امروز در نشست خبری همایش نکوداشت وکلای شرعی امام خمینی(ره) که در مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) برگزار شد، اظهار کرد: موضوع وکالت شاید برای عموم مردم شناخته شده نباشد ولی قدمت طولانی دارد و پیشینه تشکیل شبکه وکالت به دوران امامت امام کاظم(ع) می‌رسد.

وی تصریح کرد: بعد از اینکه مرزهای جغرافیایی اسلام گسترش یافت، ارتباط شیعیان و محبان با امام معصوم سخت بود و به همین دلیل، امام(ع) از طرف خود وکیل و نماینده‌ای معرفی می‌کردند که حلقه وصلی بین ولیّ خدا و مردم باشد.

وی با بیان اینکه شبکه وکالت در زمان امام عسکری(ع) به اوج می‌رسد، تصریح کرد: در زمان غیبت صغری نیز شاهد کارکرد این امر از سوی نواب اربعه بودیم و در دوره غیبت کبری نیز حلقه ارتباط بین مردم و فقیهان و عالمان جامع الشرایط هستند.

مدیر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در قم افزود: شبکه وکالت در سه چهار قرن اخیر تقویت شده و وکالت و اجازاتی که از سوی مراجع تقلید داده می‌شود، بر سه قسم «اجازه اجتهاد»، «اجازه روایت» و «اجازه در تصدی امور حسبیه» است.

کمساری تصریح کرد: کسانی که به عنوان وکلا معروف هستند حلقه ارتباط بین علما و مردم بودند و «اجازه در تصدی امور حسبیه» را داشتند، یعنی هم احکام شرعی مردم را پاسخ می‌دادند، هم وظایف فقیه جامع‌الشرایط را در جایی که او حضور نداشت متقبل می‌شدند و هم در امور مالی و دریافت وجوهات وکالت داشتند.

وی با بیان اینکه تاکنون ۱۲۲۷ نفر به عنوان وکلای امام خمینی(ره) شناسایی شده‌اند، گفت: امام تا زمانی که مرحوم آیت‌الله بروجردی در قید حیات بود به کسی اجازه و وکالت نداد، بنابراین ایشان اولین اجازه خود را ده روز بعد از رحلت آیت‌الله بروجردی به حجت‌الاسلام سید سجاد حججی از علمای آذربایجان شرقی می‌دهد و آخرین اجازه ایشان نیز بیست روز قبل از رحلت‌شان برای آقای «شخص موسوی» از علمای عربستانی صادر شده است.

مدیر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در قم افزود: اسامی وکلای امام خمینی(ره) از دوران تبعید ایشان در نجف در دفتر شخصی امام ثبت شده اما احتمالاً عزیزان دیگری نیز هستند که پس از دوران رحلت آیت‌الله بروجردی و پیش از دوران تبعید به نجف، اجازه‌نامه داشتند اما اسامی آنان را نداشته باشیم.

کمساری اضافه کرد: بعضی از وکلای امام خمینی(ره) در قید حیات نیستند اما وابستگان آنان اگر نسخه‌ای از این وکالت نامه را دارند می‌توانند در اختیار مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) قرار دهند و ما اصل نسخه را مجدداً به این عزیزان برمی‌گردانیم.

وی تصریح کرد: امام خمینی(ره) صراحتاً به کسی اجازه اجتهادی ندادند و خودشان نیز از عالمی اجازه اجتهادی دریافت نکرده بودند، اگرچه در بعضی تقریرها گواهی به اجتهاد افراد دادند اما به صراحت اجازه‌ای در حوزه اجازات اجتهادی از ایشان ثبت نشده است.

مدیر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در قم افزود: امام از شیخ عباس قمی اجازه روایی داشتند و خودشان نیز به ۱۴ نفر در این موضوع اجازه روایی داده بودند.

کمساری تصریح کرد: در شرایطی که بعضی شب با لقب حجت‌الاسلام می‌خوابند و صبح با لقب آیت‌الله و از این گونه القاب و عناوین بیدار می‌شوند، امام حتی یک لقب بی‌جا به کسی نداده و بی‌جهت تعریف و تمجید نکرده است.

وی افزود: معمول است که افراد را به عنوان ثقهالاسلام در اجازه‌نامه‌ها یاد کرده و یکی دو نفر از جمله مرحوم آقای پسندیده را به عنوان حجت‌الاسلام والمسلمین عنوان کردند و فقط برای مرحوم آیت‌الله روح‌الله خاتمی امام جمعه فقید یزد و مرحوم آیت‌الله پسندیده، «دامت برکاته» را به کار برده بودند.

مدیر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در قم تصریح کرد: از میان وکلای شناسایی شده امام خمینی(ره)، ۷۹ نفر در قید حیات هستند که بعضی به دلیل کهولت سن امکان حضور در همایش را ندارند.

کمساری یادآور شد: ۲۱ نفر از وکلای شرعی امام راحل نظیر مرحوم بهشتی و مطهری و حقانی به شهادت رسیدند و ۱۴ نفر از وکلای امام نیز از افراد شخصی و مکلا بودند که در دوران مبارزه با رژیم پهلوی، از طرف امام اجازه‌نامه داشتند که از جمله آنان می‌توان به مرحوم عسکر اولادی، ابراهیم یزدی، ابوالفضل توکلی بینا و محمد هاشمی رفسنجانی اشاره کرد.

وی بر لزوم تفکیک میان صاحبان اجازه‌نامه و صاحبان وکالت تأکید کرد و گفت: بعضی‌ها صاحب اجازه بودند و بعضی وکالت داشتند، یعنی ۱۲۲۷ نفر اجازه‌نامه داشتند اما وکالت امام را فقط افراد خاص داشتند.

مدیر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در قم در پاسخ به پرسش خبرنگار «شهر۲۰» مبنی بر اینکه آیا امام راحل وکالت خود را از کسانی پس گرفته‌اند یا اجازه‌نامه افرادی را ابطال کرده باشند؟ گفت: بله از حضرت امام یک نامه داریم مربوط به سال ۱۳۴۷ که در آن فرموده‌اند کسانی که از رژیم پهلوی حمایت کرده و می‌کنند، حق دریافت وجوهات ندارند و دیگر از جانب من اجازه این کار را ندارند و باطل و از درجه اعتبار ساقط است یا اجازه‌نامه کسانی که بعضاً به عضویت انجمن حجتیه درآمدند، ابطال کردند.

کمساری افزود: همچنین نامه‌ای از امام وجود دارد که می‌نویسند اجازۀ افرادی که وجوهات را حیف و میل می‌کنند، پس گرفته و به من ارسال کنید و به مردم بگویید به افرادی که قبض وصول ارائه نمی‌کنند، وجوهات پرداخت نکنند.

وی تصریح کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز نامۀ ۱۳۶۸/۱/۶ حضرت امام خطاب به آیت‌الله منتظری مشهور است که می‌گویند شما از این پس وکیل من نیستید.

مدیر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در قم در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار «شهر۲۰» در خصوص ملیت وکلای شرعی امام خمینی(ره)، گفت: هر جا گروهی از شیعیان و مقلدان امام خمینی(ره) حضور داشتند، وکلا نیز بودند و منحصر به منطقه خاصی نبوده است.

کمساری اضافه کرد: افراد و علمایی از کشورهای حاشیه خلیج فارس، عربستان، کویت، شبه قاره هند، افغانستان و آفریقا شناسایی شدند که صاحب اجازه از سوی امام خمینی(ره) بودند.

وی همچنین از برگزاری همایش نکوداشت وکلای شرعی امام خمینی(ره) در صبح روز ۱۸ آبان در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم خبر داد و گفت: در این همایش، یک جلد کتاب از مقالات پژوهشی با موضوع وکلای شرعی امام خمینی(ره) و یک جلد کتاب شامل مصاحبه با ۲۷ نفر از وکلای شاخص امام خمینی(ره) رونمایی خواهد شد.