شهر بیست/ سرویس فرهنگ و هنر _ الهام فراهانی: سابقه بازیگری او در تئاتر به ۲۵ سال می رسد و همزمان در همه این سال ها مربی کودکان پیش دبستانی هم بوده است. از سه سال قبل تصمیم می گیرد که در کنار آموزش‌های معمول دوره پیش دبستانی به آموزش فرهنگ بومی ایران، به ویژه شاهنامه خوانی و آشنایی با اساطیر ایرانی روی آورد.

او در کلاس های خود، شاهنامه حکیم سخن را در قالب شعر، داستان و نمایش برای کودکان روایت می کند و محصول این ایده و ابتکار خیلی زودتر از آنچه که تصور می کرد، به ثمر می نشیند و این دوره‌ها از کلاس‌های پیش دبستانی عبور کرده و به خانه کتاب کودک قم و به تازگی به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان قم می رسد.

سیده لیلا موسوی که از هنرمندان باسابقه هنرهای نمایشی قم است، مهم ترین دلیل خود برای شاهنامه خوانی را روی آوردن کودکان به افسانه‌‌‌های کارتون‌های خارجی عنوان می کند و می گوید: وقتی دیدم بچه‌­ها درگیر افسانه‌های کارتون‌­های خارجی شدند، احساس کردم باید برای آنها کاری کرد. تصمیم گرفتم کاری کنم و چه چیزی بهتر از قصه که بشر همواره از قصه شنیدن لذت می‌­برد و حالا چه قصه‌­ای بهتر از شاهنامه که پر از اساطیر، شخصیت­‌ها و اتفاقات جذاب است.

او که خود در دل خانواده‌ای روحانی و مذهبی متولد شده و پرورش یافته، تأکید می‌کند که همیشه به کودکان می‌گوید ایرانی مسلمان باشید چون هر دو در کنار هم زیباست و هیچ‌کدام آن دیگری را نفی نمی‌­کند.

 ۲۵ اردیبهشت روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم سخن، ابوالقاسم فردوسی، بهانه‌ای شد برای گفت‎وگو با این بانوی هنرمند و مدرس  شاهنامه خوانی که در ادامه می خوانید.

*چطور شد شاهنامه خوانی را برای کودکان شروع کردید؟

وقتی دیدم بچه‌­ها درگیر افسانه­‌های کارتون‌­های خارجی شدند، احساس کردم باید برای بچه‌­ها کاری کرد. البته که بزرگ­ترها هم دچار این مشکل هستند. تصمیم گرفتم کاری کنم و چه چیزی بهتر از قصه که بشر همواره از قصه شنیدن لذت می‌­برد و حالا چه قصه‌­ای بهتر از شاهنامه که پر از اساطیر، شخصیت­‌ها و اتفاقات جذاب است.

اول از کلاس­ خودم شروع کردم و دیدم که چقدر این کار برای بچه‌­ها لذت بخش است. بعد از آن به درخواست مدیر مدرسه با پایه‌­های اول، دوم و سوم کار کردم. تصمیم گرفتیم با دانش آموزان، داستانی از شاهنامه را نقل کنیم و کردیم و نتیجه آن بسیار جالب شد. بچه‌­ها هم به این قصه­‌های کهن علاقه‌مند شدند.

*شما فکر می کنید دلیل این فراموشی چه مسئله‌ای هست؟

یک شکاف بزرگ بین ایرانیان که شاید سیاست اشتباه دولتمردان متعصب باعث آن بودند. آن­ها فراموش کردند که مردم اگر بدون لباس فرهنگی باشند از برهنگی هر لباسی را می‌­پوشند.

زمانی­ که اساطیر ما به درستی معرفی نشدند ما دچار ضعف و لختی فرهنگ شدیم و نسل های جدید و فرزندان ما از لحاظ لباس، گوش کردن موسیقی و شناخت اساطیرها به موسیقی­ ها و اساطیری پناه بردند که خیلی سست­ و دم‌دستی­ بودند و کشور متمدنی مثل ایران کم کم خالی شد و شاید سال­ ها طول بکشد تا بتوانیم این خلأ را پر کنیم.

اینکه من شاهنامه ­خوانی و بازی ­ها و آوازهای محلی در کلاسم شروع کردم، برای این تمدن عظیم کافی نیست. باید در هرگوشه از این شهر و دیار پر از این اسطوره­‌ها و قصه‌­ها و داشته‌­های فرهنگی عالی شود تا آرام آرام بچه‌­های ما متوجه این ارزش‌ها بشوند و دست به دامن هالووین و کریسمس نشوند. البته که این­ها هم برای مردم خودشان محترم هستند.

*چگونه داستان‌های شاهنامه را برای کودکان جذاب و دلپذیر کردید؟

قصه را بدون تصویر در زبانی ساده تعریف می‌­کنم. هربار بیت‌­هایی مستقیم از شاهنامه می‌­خوانم و هر بار بیت‌­ها بیشتر خواهد شد تا وزن و ضرب آهنگ ابیات در ذهن بچه‌­ها ثبت شود. ذهن بچه‌­ها قصه را ترسیم می­‌کند و گاهی نقاشی­‌هایی هم می‌­کشند که این عالی است. اغلب برای شروع قصه، ابیاتی از شعر را آهنگین و از حفظ می‌­خوانند.

*دوره نقالی هم برای کودکان دارید؟

یک دوره­ آموزشی در مرکز رویش داشتم و به امید خدا در سه مرکز کانون پرورش فکری از اول تیرماه دوباره این دوره را شروع خواهم کرد.

*استقبال از کلاس‌های شما در خانه کتاب کودک رضایت‌بخش است؟

خانه کتاب عالی است. بچه ها تقریبا هر هفته از راه های دور و نزدیک برای شرکت در این جلسات می آیند. 

*شما اهمیت برگزاری این دوره‌ها را از چه جهت می‌دانید؟

پرورش غرور ملی و به قول حافظ آن­چه خود دارد را از بیگانه طلب نکردن، خرد گرایی و درک روحیه پهلوانی و مردانگی.

*در پایان اگر احساس می کنید، نکته ای جا مانده بفرمایید.

خدا را شکر در حال حاضر آشنایی بچه‌­ها با اساطیر مذهبی بیشتر است؛ جدای از این­که شاهنامه می‌­خوانیم، موقعی ­که قصه‌­ای تعریف می‌­کنم و اسطوره‌­ای معرفی می‌­شود، حین داستان از بچه ها می­پرسم که این شخصیت  شما را یاد چه کسی می‌­اندازد؟ رستم شما را یاد چه کسی می‌اندازد، اغلب یاد حضرت علی(ع) می­‌افتند یا مثلا داستان سیاوش به حضرت ابراهیم و حضرت یوسف پهلو می­‌زند و تمام این همزادهایی را که هستند، برایشان معرفی می­‌کنم و به آنها می‌گویم آنچه که اهمیت دارد فقط شخصیت نیست، رفتار درستی است که انجام می‌­دهند.

من فرزند روحانی هستم و در خانواده­ای مذهبی بزرگ شدم و خدا را شکر با قصص قرآنی تا حدود زیادی آشنا هستم. این­که شاهنامه را کار می‌­کنم به این خاطر است که کلاس‌­های زیادی هرچند ضعیف، قصه‌­های قرآنی را کار می‌­کنند اما قصه‌­های ایرانی کار نمی‌­شود. همیشه شعارم این است که برای بچه‌­ها می‌­گویم ایرانی مسلمان باشید. هر دو در کنار هم زیباست و هیچ‌کدام آن دیگری را نفی نمی‌­کند.