به گزارش «شهر بیست» به نقل از روابط عمومی حوزه هنری قم، به مناسبت سالروز آزادسازی خرمشهر، محفل خاطره دفاع مقدس «گاهی آسمان» با حضور حجت‌الاسلام حسن محمودی و جمعی از علاقه‌مندان به تاریخ شفاهی در حسینیه گلزار شهدای سوم خرداد قم برگزار شد.  

در ابتدی این محفل ویدئویی از عملیات بیت المقدس (آزادسازی خرمشهر) که توسط حجت‌الاسلام حسن محمودی و سید مجید جزایری ثبت و ضبط شده بود، روی پرده نمایش داده شد. 

*تدارک دوره‌ای که هیچ وقت برگزار نشد

حجت‌الاسلام محمودی در ابتدای سخنان‌ خود به اولین سفرش به شهر خرمشهر اشاره کرد و گفت: اولین نوبت برای تدریس دوره‌های حوزوی به خرمشهر سفر کردم. تدارک و برنامه‌ریزی برای کلاس‌ها انجام شد اما هیچ وقت این دوره برگزار نشد چرا که درست در روز برگزاری اولین جلسه، جنگ آغاز شد.

وی خاطرنشان کرد: باز شدن پای جنگ به خرمشهر آن‌قدر پیش‌بینی‌نشده بود که همه غافلگیر شدند. من و هم‌رزمانم در خرمشهر ۱۵ نفر بودیم که با مدیریت آیت‌الله محسن اراکی مسلح شدیم و رفتیم به گمرک و اروندرود تا به دفاع از شهر بپردازیم. جلو که می‌رفتیم یک خط تشکیل می‌شد اما پشت سر ما هیچ کس نبود. هنوز نه خبری از بسیج بود و نه سپاه.

محمودی در ادامه گفت: بعضی وقت‌ها اسلحه دست می‌گرفتم و با قطاری از فشنگ که روی قبا می‌بستم در شهر می‌چرخیدیم تا مردم روحیه و قوت قلب بگیرند.

وی درباره نخستین عکس‌هایش در بحبوحه جنگ نیز گفت: همان موقع از پیرمردی با یک چرخ دستی که در حال جمع کردن وسایل‌اش بود عکس گرفتم و پشتش نوشتم «به کجا چنین شتابان»؛ در نقد اینکه داشت شهرش را ترک می کرد. آن موقع هنوز تصرف خرمشهر دور از ذهن بود اما بعداً جنگ ابعاد دیگری پیدا کرد.

وی تشریح کرد: بعد از چند روز مرحوم خلخالی، هادی غفاری و شهید قنواتی همراه تعدادی نیرو رسیدند اما شهر خیلی دوام نیاورد و سقوط کرد.

*جنگ ابعاد مختلفی داشت که باید ثبت می‌شد

حجت‌الاسلام محمودی درباره روزهای تصرف خرمشهر نیز گفت: من در روزهایی که خرمشهر در دست بعثی‌ها بود بواسطه اُنسی که در چند سفرم به خرمشهر با شهر گرفته بودم اطراف شهر می‌چرخیدم و حسرت می‌خوردم. در این ایام اهواز بودم و به خطاطی و نقاشی تابلو‌هایی که در مسیر اعزام رزمندگان نصب می‌شد مشغول بودم تا اینکه عملیات بیت‌المقدس از راه رسید.

وی خاطرنشان کرد: روز آزادسازی خرمشهر در مسیر جاده صدای هلهله شنیدم وقتی جویا شدم که چه اتفاقی افتاده گفتند که خرمشهر آزاد شده‌است. من هم همان موقع قلم‌مو و وسایلم را زمین گذاشتم یک دوربین سوپر هشت روی دوشم انداختم و با یک کامیون، خودم را به خرمشهر رساندم. در دو طرف مسیر خرمشهر قطاری از اسرای عراقی صف کشیده بودند که بعدها اعلام شد ۱۳ هزار نفر نیروی بعثی در عملیات بیت‌المقدس اسیر شده‌اند. من از صبح آزادسازی خرمشهر در شهر بودم و وقایع آن روز را عکاسی کردم.

وی درباره فعالیت‌های هنری‌اش در سال‌های دفاع مقدس نیز گفت: در این سال‌ها، نقاشی، خطاطی، عکاسی و فیلمبرداری کردم. بخشی از عکس‌هایم از جنگ در پروژه‌ای که آقای ابراهیم سلیمانی بانی آن بود به همراه عکس‌های ایشان در کتابی به نام «جلوه‌هایی از هنر انقلاب» به چاپ رسیده که در دسترس است.

حجت‌الاسلام محمودی در پاسخ به سؤال حمید آزادگان مجری کارشناس محفل گاهی آسمان درباره اینکه چطور فضای لطیف هنری را با جنگ در آمیخه است، گفت: جنگ یک ضرورت بود که ما درگیر آن شدیم و ابعاد مختلفی داشت که باید ثبت می‌شد و ما این کار را کردیم.

*روایت انتخاب محل تدفین شهدای سوم خردادماه

همچنین رضا رحیمی‌تنها عکاس و فیلمبردار درباره خاطراتش از تدفین شهدای قمی حاضر در عملیات بیت‌المقدس گفت: یادم است که از سپاه با من تماس گرفتند که برای عکاسی از چهره شهدای سوم خرداد خودت را به سردخانه «شاه جمال» برسان. روز قبل از تشییع شهداء از غروب تا سحرگاه مشغول عکاسی از چهره شهدایی بودم که در یخچال قرار داشتند. بعدها خانواده یکی از شهداء که شیرازی بود و پیکر او برای دفن به قم آورده و دفن شده بود، از روی همین عکس‌ها فرزند خود را شناسایی کردند و از محل دفن او اطلاع یافتند.

وی در ادامه گفت: فردای آن روز درباره کیفیت تشییع و مکان تدفین صحبت‌های مختلفی مطرح شد یادم است که قبرستان شیخان به عنوان اولین مکان دفن شهدا، پر شده بود و مسئولان شهر مشغول آماده‌سازی گلزار شهدای علی بن جعفر(ع) بودند. پیکرهای شهداء را در ساختمان سپاه در صفائیه آماده تشییع کردند اما نیروهای خودجوش حزب‌الله قبول نمی‌کردند که شهدا به قبرستان علی‌بن‌جعفر(ع) که در آن زمان تقریباً در انتهای شهر بود منتقل و دفن شوند و اصرار داشتند که باید در مرکز شهر به خاک سپرده شوند.

وی خاطر نشان کرد: مرحوم آقای شرعی که آن زمان نماینده قم بودند هر چه اصرار کردند، آنها قبول نکردند و نهایتاً پیشنهاد دفن شهدا در همین مکان فعلی را دادند که آن زمان باغ ملی بود و شبانه با لودر خاک‌برداری کردند و قبور مطهر را آماده و صبح، شهدا را در این مکان دفن کردند که بعدها نامش شد گلزار شهدای سوم خرداد. البته در آن موقع این فضا بسیار سرسبز و باصفا بود ولی متأسفانه بعدها با ساختن پاساژ و مرکز تجاری از آن حال و هوا چیزی باقی نماند.

دور جدید محفل «گاهی آسمان» که به مرور خاطرات هنرمندان فعال در دوران دفاع مقدس و جنگ اختصاص دارد به همت واحد مطالعات پایداری حوزه هنری قم و مشارکت برخی دستگاه‌های فرهنگی برگزار می‌شود.