شهر بیست/ سرویس فرهنگ و هنر _ محمد مهدی عنایت پور: از نمایشگاه کتاب تهران به عنوان ویترین فرهنگ ایران یاد می شود؛ جایی که هرساله به مدت ده روز، پاتوق اصحاب قلم و نشر و علاقه‌مندان به حوزه کتاب و کتابخوانی است.   

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به عنوان محصول انقلاب اسلامی در پاییز سال ۱۳۶۶ و در اوج دوران جنگ تحمیلی متولد شد و اگرچه یک سال متوقف شد، اما از سال ۱۳۶۹ هرسال به طور پیوسته و مداوم برگزار شده است.

امسال زنگ آغاز سی و دومین سال برگزاری نمایشگاه کتاب تهران از چهارم اردیبهشت نواخته شد و مصلای تهران تا چهاردهم اردیبهشت میزبان افراد کتاب‌خوان و حتی کتاب‌نخوان است! نمایشگاهی که احتمالا امسال بیشتر به واژه «نمایشگاه» به معنای محلی برای نمایش وفادار بماند، چرا که با افزایش سرسام آور نرخ کاغذ و چاپ و … قیمت‌های جدید در پشت جلد کتاب‌ها خودنمایی می‌کند و احتمالا دست خیلی‌ها از خرید تعداد بیشتر کتاب کوتاه می‌ماند. شاید حافظ مصراع «دست ما کوتاه و خرما بر نخیل» را برای چنین روزهایی گفته بود.

«خواندن، توانستن است» به عنوان شعار امسال نمایشگاه کتاب تهران خودنمایی می‌کند؛ شاید اگر یک روز با دور تند بتوانید از مردم گوشه و کنار دنیا درباره مطالعه نظرسنجی کنید در بین پاسخ های بدست آمده به سختی بتوانید کسی را پیدا کنید که بگویند کتاب نخوان. اصلا تفاوت سلیقه و فرهنگ آدم ها را که کنار بگذاریم همه به این نکته که کتاب خواندن از شما انسان بهتری می سازد با تمام وجود اعتقاد دارند.

حالا ما هم برای اینکه به رسالت انسان بهتر با کتاب خواندن وفادار مانده باشیم، در همین روزهای بهاری اردیبهشت به سراغ ده تن از شخصیت‌ها و فعالان فرهنگی و هنری قم رفتیم و از آنها خواستیم که فقط سه کتاب برای معرفی و خرید از نمایشگاه کتاب تهران معرفی کنند.

این ده تن از چهره های کتابخوان هستند و در بین آنها از شاعر و نویسنده تا بازیگر و فیلمساز و کارگردان جای دارند، پیشنهادات هم از رمان و شعر گرفته تا کتاب‌های کودک و و سینما و فلسفه متنوع شده، اگرچه سهم رمان در سفره پیشنهادها بیشتر است.  

سیدحسین فدایی‌حسین، نویسنده، کارگردان، نمایشنامه نویس، مترجم و پژوهشگر

*«من پیش از تو» نوشته «جوجو مویز»: رمانی پر از احساس، خواندنی، شگفت انگیز و امیدبخش.

*«ملت عشق» نوشته «الیف شافاک»: درباره عشق مولانا و شمس که با داستانی امروزی پیوند می خورد.

*«روباهی به نام پکس» نوشته «سارا پنی پکر»: یک رمان نوجوانانه در نکوهش جنگ با روایت دو دنیای موازی انسانی و حیوانی.

زکیه بهبهانی، بازیگر تئاتر و سینما

*«حرف های همسایه» نوشته نیما یوشیج: یادداشت های نیما به طور نامه درباره ایده‌ها و تفکرات خود در مورد شعر نوین است. برشی از این کتاب را می خوانید: والسلامُ علی مَنِ اتَبَعَ الهدی، راه راست را ذوق شما به شما می فهماند.  هیچ کاری برخلاف آن نکنید(ولو غلط)، زیرا این غلط طبیعی است.

*«دوره آثار افلاطون» ترجمه «محمد حسن لطفی» و «رضا کاویانی» از نشر خوارزمی: متن این کتاب ترجمه ۴۲ رساله از افلاطون برای زندگی است. در برشی از این کتاب آمده است: «سقراط: این سخن درست است که آدمی نباید زندگی را والاترین چیزها بشمارد بلکه زندگی خوب را؟ کریتون: بی تردید درست است».

*«داستان لیلی و مجنون» نظامی گنجوی، برگردانده شده به نثر توسط «مژگان شیخی» از نشر «قدیانی»: لیلی و مجنون نام مجموعه شعری از نظامی گنجوی شاعر پرآوازه ایرانی است. در بخشی از این اثر می خوانید: چون عشق سرشته شد به گوهر: جز ناله کسی نیافت همدم/ جز سایه کسی نیافت محرم.

علی فرحناک، بازیگر، نویسنده، کارگردان و رئیس انجمن هنرهای نمایشی قم

*«کفش های سرگردان» ، نوشته «سهیلا فرجام فر» از نشر «سوره مهر»: این کتاب مربوط به خاطرات یک خانم پرستار از روزهای آغازین جنگ و ادامه فعالیت او به همراه همسرش در خدمت به مجروحان جنگی در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است.

*«هابیل و چند داستان دیگر» نوشته «میگل د اونامونو» ترجمه «بهاءالدین خرمشاهی» از نشر «ناهید»: این کتاب شامل سه داستان: هابیل ، مرد مردستان و قدیس مانوئل نیکوکار شهید است.. این سه داستان از نظر لحن و ترکیب، پیش از هرچیز به نمایشنامه شباهت دارند. حدت و شدت آنها و فضای پر از آلام و مصائبی که دارند یادآور بعضی نمایشنامه های استریندبرگ و اونیل است.

*«بازی‌هایی برای بازیگران و نابازیگران» نوشته «آگوستوبوآل» ترجمه «حمید گرشاسبی» از نشر «حوزه هنری»: در این کتاب، نویسنده تمرین‌هایی براساس تجربیات مختلفش در برخورد با بازیگران و نابازیگران، در کشورهای مختلف را بیان می کند و نحوه رسیدن به آن تمرین را توضیح می دهد.

مریم راهی، نویسنده و مدرس داستان نویسی

*مجموعه داستان کوتاه «هزار و چند شب لیالی» نوشته «سید علی شجاعی» از نشر «نیستان»: در این مجموعه خواندنی با آن دست داستان هایی روبه‌رو خواهید شد که بسیار محسوس و آشنا هستند و شما هم قطعا نمونه هایی از آن را اطراف خودتان دیده اید، اما آنقدر نزدیک و در دسترس بوده اند که بی تفاوت از کنارشان عبور کرده اید. حین مطالعه هزار و چند شب لیالی ضمن اینکه از توانایی نویسنده در پرورش داستان ها و شخصیت پردازی آن شگفت زده خواهید شد، تصمیم می گیرید از این به بعد با دقت بیشتری پیرامون خودتان را نگاه کنید، آن هم به روشی که آقای شجاعی به این مسائل نگاه کرده اند، نه فقط در هزار و چند شب لیالی، بلکه در تمام مجموعه داستان های ایشان.

* «پیاده» نوشته «بلقیس سلیمانی» از نشر «چشمه»: این رمان شخصیت مقاوم و توانمند زنی را در دهه شصت به تصویر کشیده که بزرگ شده روستاست و بعد از ازدواج به تهران آمده. همسرش جذب گروهکی می شود و به زندان می افتد و بر اساس تهمتی او را طلاق می دهد و از اینجاست که تازه داستان شروع می شود و آنقدر لحظه به لحظه جذابیت و احساسات نهفته در کلمات آن زیاد می شود که قطعا صفحات پایانی رمان، خودتان را جای شخصیت زن داستان گذاشته اید و با چشم پر اشک کتاب را به پایان می رسانید.

* «درباره عشق» نوشته «استاندال» از نشر «قطره»: عشق از آن دسته مسائل ناگزیر انسانی است که خواهی نخواهی دامن همه را خواهد گرفت. بنابراین خیلی لذت بخش خواهد بود که خودمان را از قبل برای چنین روزی آماده کرده باشیم. «درباره عشق» با زبانی روان و قابل فهم این امکان را برای خواننده فراهم می کند که با مسئله عشق و واکنش انسانی نسبت به آن آشنا شود و بداند که در روزگار عاشقی چه باید بکند. حین مطالعه این کتاب قطعا به احساسات و تجربیات مشابه خود در مسیر عشق فکر خواهید کرد.

احمدرضا داوری، نویسنده، کارگردان و مدرس فیلمنامه نویسی

«فیلمنامه نویسی متفاوت» نوشته «کن دِنسیگر، جف راش» ترجمه «محمد شهبا» از نشر «هرمس»: کتابی در مورد فیلمنامه نویسی با گذار از ساختار سه پرده‌ای، راه‌هایی را برای دگرگونی ساختاری و درون‌مایه‌ای پیشنهاد می‌کند.

«سینما چیست» نوشته «آندره بازن» ترجمه «محمد شهبا» از نشر «هرمس»: مجموعه مقالاتی از منتقد برجسته و ارائه دهنده نظریه ( میزانسن) در مورد سینما.

«بهرام بیضایی، از نگاهی دیگر» نوشته «سهیلا نجم» از نشر «رسم»: این کتاب به بررسی چهار اثر سینمایی از بهرام بیضایی، نویسنده و کارگردان برجسته سینما و تئاتر می پردازد.

محبوبه اعرابی، بازیگر تئاتر، صداپیشه و نمایشگر عروسکی

*«نیمه تاریک وجود» نوشته «دبی فورد»: این کتاب به شما کمک می‌کند تا خود را بهتر بشناسید و به زوایای پنهان وجود خود پی ببرید، با تمرینات این کتاب پیش بروید تا بهتر بتوانید نقاب‌هایتان راکنار بزنید و با خود واقعیتان روبه‌رو شوید.

*«روزشمار خوشی در کسری از ثانیه» نوشته «کریس ریدل» ترجمه محمدعلی اردانی: این کتاب با تصاویر جذاب و فانتزی خلاقیت شما را به چالش می‌کشد، گاهی تصویری به شما می‌دهد و از شما می‌خواهد برایش داستان سرایی کنید، گاهی داستانی را ادامه دهید و یا برای داستانتان تصویری می سازید. «روز شمار سر خوشی» می‌تواند یک گزینه مناسب برای رسیدن به آرامش درونی و ‌ساختن یک دنیای رنگارنگ باشد.

*«فرهنگ عروسک‌ها و نمایش‌های عروسکی آیینی و سنتی ایران» نوشته پوپک عظیم‌پور: این کتاب به جمع‌آوری، معرفی و تحلیل عروسک‌های بومی نقاط مختلف ایران پرداخته. با مطالعه این کتاب مرجع ،نه تنها با عروسک های بومی آشنایی پیدا می‌کنیم بلکه اطلاعات زیادی درباره کارکرد این عروسک ها و بسیاری از آیین‌های بومی به دست می آوریم.

محمد غفاری، شاعر، نویسنده و معاون فرهنگی‌هنری حوزه هنری قم

*مجموعه شعر «یحیی» سروده «سید حمید رضا برقعی» از نشر «فصل پنجم»: در این مجموعه، سید حمیدرضا برقعی با اشعاری عمیق‌تر، پخته‌تر و متنوع‌تر طبع‌آزمایی کرده و هر کسی با هر سلیقه‌ای از آن لذت می‌برد.

*«جنگ، چهره زنانه ندارد» نوشته «سوتلانا الکساندرونا الکسیویچ» از نشر «چشمه»: یک کتاب فوق العاده جذاب برای علاقه‌مندان به تاریخ شفاهی و به خصوص اتفاقات پیرامونی جنگ جهانی دوم. با داستان‌های مختلفی از زنان رزمنده شوروی در جنگ جهانی دوم، که نفس خواننده را حبس می‌کند و از گفت‌وگوی نویسنده با بیش از ۵۰۰ بانوی رزمنده تشکیل شده است.

*«عصرهای کریسکان» نوشته «کیانوش گلزار راغب» از نشر «سوره مهر»: روایتی خواندنی از ماجرای جنگ با ضد انقلاب کوموله و دموکرات در کردستان برگرفته از خاطرات سعید سردشتی. با قصه‌ای مهیج و پرکشش که تا تمام نشده کتاب را زمین نخواهید گذاشت.

معصومه میرابوطالبی، نویسنده کودک و نوجوان

*«عاشقانه‌های یونس در شکم ماهی» نوشته «جمشید خانیان» از نشر «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان»: داستان در بحبوحه جنگ و در پی اشغال شهر توسط لشکر عراق رخ می‌دهد. رمان نگاهی زیبا و ساده دارد به عشق در اشکال مختلفش و عمیق می شود. ساختار روایی داستان بسیار خوب روی هم سوار شده و مخاطب را درگیر شخصیت‌ها می‌کند‌. این رمان نوجوان، برای خواننده بزرگسال هم جذاب خواهد بود.

*«دروازه مردگان» شامل دو جلد «قبرستان عمودی» و «شب خندق» نوشته «حمیدرضا شاه آبادی» از نشر «افق»: «قبرستان عمودی» سال گذشته منتشر شد و جلد دوم از این سه گانه با عنوان «شب خندق» در نمایشگاه امسال عرضه می‌شود. این رمان نوجوان بستری تاریخی دارد. به یک واقعه‌ی تاریخیِ تلخ، نگاهی فانتزی و داستانی دارد و فضایی توأم با هیجان و ترس را با خواننده‌ خود تجربه می‌کند.

*«غول مدفون» نوشته «کازوئو ایشی گورو» ترجمه «سهیل سمی» از نشر «ققنوس»: این رمان بزرگسال، داستان سفری نمادین است که دو مسافر دارد، یک زوج پیر. فضای ساخته شده در رمان آرام است و تنش‌ها درونی. این دو زوج پیر قرار است بر اژدهایی غلبه کنند. این رمان هم از جهت داستانی و هم از جهت اندیشه، کار قوی‌ای است.

محمدرضا محقق، نویسنده و منتقد سینمایی، عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران

«اخلاق دین شناسی» نوشته «ابوالقاسم فنایی»: این کتاب در حوزه فلسفه دین و اخلاق، اثری دقیق و‌ موشکافانه در بازشناخت مبانی معرفتی این حوزه است.

«از شیطان آموخت و سوزاند» نوشته «فرخنده اقایی»: این کتاب، رمانی منحصربفرد از جنبه ساختار، ایده پردازی، شخصیت سازی و مضمون با نگاهی عمیقاً جذاب به زندگی و شخصیت زن، تنهایی، مبارزه و انسان است.

«توسعه و تضاد» نوشته «فرامرز رفیع پور»: اثری در حوزه آسیب شناسی فکری، فرهنگی و اندیشگی در عرصه سیاست، اقتصاد، فرهنگ و اجتماع است که به امر توسعه و موقعیت ایران معاصر در این خصوص می پردازد.

فاطمه دولتی، نویسنده

*«مردی به نام اوه» نوشته فردریک بکمن: جنس این کتاب با خیلی از کتاب های دیگر تفاوت دارد، سرشار است از یک دید خاص به زندگی، به آدم ها، ابزار، به ارزش هایی که این روزها فراموش شده اند.

*مجموعه داستان کوتاه «قلب نارنجی فرشته» نوشته «مرتضی برزگر»: این مجموعه داستان اولین اثر نویسنده است اما به راحتی می تواند شما را با خود همراه کند، موضوع های تکراری با پرداخت های جدید و پایان شگفت انگیز.

*«اضطراب موقعیت» نوشته «آلن دوباتن»: ترس از خطر شکست در برابر آرمان‌هایی که جامعه‌مان وضع کرده است و در نتیجه ازدست‌دادن مقام و منزلت خود، همیشه همراه آدم هاست. این کتاب کمک می کند تا بهتر با روزگار کنونی و اضطراب هامان کنار بیاییم.