به گزارش «شهر بیست» به نقل از روابط عمومی مؤسسه «بوستان کتاب»، کتاب «حقوق محیط زیست در اندیشه قرآنی علامه طباطبایی» اثر علی رضایی بیرجندی در ۱۶۸ صفحه منتشر شد.

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، با توجه به آیات قرآن و روایات، درباره آسمان، زمین، کوه ها، آب و هوا، حیوانات، هویت و چگونگی خلقتشان و لزوم بهره مندی صحیح و حفاظت از آنها سخن گفته است.

مسئولیت انسان در برابر نظام نیکوتر، توجه به پیوند متقابل و وثیق انسان و محیط زیست در مبدأ آفرینش و معاد، توجه به همگونی انسان و طبیعت، رعایت حرمت محیط زیست، لزوم بهره‌مندی حکیمانه از محیط زیست بر پایه عدالت زیست محیطی و حفاظت از حق حیات طبیعت، بنیادهای نگاه علامه طباطبایی به طبیعت و محیط زیست را برمی‌سازد.

اثر پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی، چگونگی ارتباط خدا و انسان با محیط زیست را بر پایه متن تفسیر گرانسنگ «المیزان فی تفسیر القرآن» موضوع پژوهش قرار داده است.

کتاب حاضر با تبیین برخی از اندیشه های علامه طباطبایی، به ضرورت بهره‌مندی صحیح از طبیعت و محیط زیست، لزوم حفظ و آبادکردن آن و پرهیز از هرگونه تخریب، تضعیف و آلوده کردن آن به مثابه وظیفه‌ای انسانی و اسلامی پرداخته است.

*ساختار اثر

این کتاب در دو فصل تدوین شده است: فصل اول رابطه خدا و محیط زیست را در چهار عنوان «آفرینش»، «نظام‌مندی»، «هوشمندی» و «تسبیح‌گویی محیط زیست» را بررسی می‌کند.

فصل دوم کتاب نیز که عهده‌دار تبیین رابطه انسان با محیط زیست است، دو قسمت عمده دارد که به موضوعاتی چون خلاقیت الهی انسان، کرامت الهی انسان، امانت‌داری انسان و رسالت انسان در حفظ محیط زیست می‌پردازد.

مباحث فصل نخست بیشتر مایه نظری دارند و در قالب «هست و نیست» ارائه می‌شوند، اما مباحث فصل دوم جز برخی مباحث مقدماتی، در قالب «باید و نباید» ارائه می‌شوند.

*سجده گیاهان و هوشمندی زمین

قرآن مجید از سجده گیاهان سخن گفته است و مفسران در تبیین نوع سجده گیاهان، سه نظریه را بیان کرده اند: یک، سجده آنها تکوینی و به مثابه ایفای نقش خویش در نظام آفرینش است؛ دو، سجده آنها از نوع دلالت است و زمینه هدایت انسان را به وجود خداوند متعال فراهم می آورد، سه، سجده واقعی و نوعی فروتنی همراه با شعور در برابر آفریدگار است.

مفهوم آیات قرآن مجید، تأکید آن بر ناتوانی انسان از درک تسبیح گیاهان، دلیل های روایی و مشاهده عینی برخی از انسان هایی که به مقام محرمیت رسیده اند، نظر سوم را تایید می کند.

در قرآن و روایات آمده که زمین، مکان‌ها و روزهایی که در آن‌ها ثواب یا گناه رخ داده و نیز دست‌ها، پاها، پوست در آخرت، شهادت خواهند داد. پیامبراکرم(ص) بر حرمت نهادن به زمین تأکید می‌ورزد و آن را به منزله مادری معرفی می‌کند که انسان از آن ارتزاق می‌کند و نیز از اعمال نیک و بد انسان خبر می دهد. لازمه این امر آن است که زمین و اجزایش شعور داشته باشند و در آخرت محشور شوند. قرآن کریم درباره سنگ که جزئی از زمین است، می‌فرماید: «وَ إِنَّ مِنْهَا لَمَا یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَهِ اللَّهِ»؛ برخی سنگ‌ها از هیبت خدا «از فراز کوه» به زیر می‌افتد.

علاقه‌مندان جهت خرید اینترنتی این کتاب می‌توانند به نشانی اینترنتی www.bustaneketab.ir مراجعه کنند.