به گزارش «شهر بیست» به نقل از فارس قم، امروزه بسیار با اصطلاح «آلودگی هوا» درگیر هستیم. فاجعه ای که چندان اهمیتی به آن نمی‌دهیم و خود را عامل پدیدآمدن آن نمی‌دانیم. عوامل ایجاد آلودگی هوا می‌تواند طبیعی یا انسانی باشد که سهم بزرگی از بخش انسانی آن را وسایل نقلیه و کارخانه‌ها در برمی‌گیرند. وسایل نقلیه ای که امروزه به وفور در جای جای شهر عبور و مرور می‌کنند و جان زیست‌بوم‌ها را به خطر می‌اندازند. خودروهای تک‌سرنشین، اتومبیل‌های فرسوده و… همه و همه دست به دست هم داده‌اند تا هوای پاک را از آسمان بدرقه کنند. ما نیز ناخودآگاه به کمک آن‌ها شتافته‌ایم و بدون توجه به راه‌های سالم‌تر برای رفت و آمد جان تمامی موجودات زنده زمین را به خطر می‌اندازیم.

در سال ۲۰۱۵ حدود ۹ میلیون نفر در سراسر جهان به دلیل بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا جان خود را از دست دادند که این آمار سالانه رو به افزایش است. تقریباً ۹۰ درصد این افراد ساکن کشورهایی که جهش اقتصادی داشتند(همانند هند) بوده‌اند.

کشورهای توسعه یافته با فرهنگ سازی استفاده از وسایل نقلیه عمومی مثل مترو و BRT، خودروهای برقی، دوچرخه سعی در کمرنگ کردن آلودگی و پاک نگه داشتن هوای زمین دارند اما تلاش آن‌ها به تنهایی مؤثر نبوده و تمامی کشورهای افزایش دهنده آلودگی از جمله هند، پاکستان، سومالی، چاد و ایران بایستی با فرهنگ‌سازی مؤثر در این جهت گام بردارند.

استفاده از دوچرخه‌های عمومی و خصوصی به جای اتومبیل‌های تک سرنشین یکی از لذت‌بخش‌ترین راه‌های کمک به پاک نگه داشتن هوا است. استفاده از دوچرخه علاوه بر سهیم شدن در داشتن هوای پاک، ورزشی برای جسم و تفریحی برای روح است.

کشور انگلستان در پاک نگه‌داشتن هوا با استفاده از دوچرخه سواری، ۶۳ درصد سهم دارد که البته قصد دارد این سهم را تا سال ۲۰۴۱ به ۸۰ درصد برساند. همچنین لندن در حال حاضر دو شبکه مسیر دوچرخه سواری با عناوین «ابر بزرگراه دوچرخه سواری» و «مسیر آرامش» دارد که در آینده ای نه چندان دور با تکمیل شدن این مسیرها، لندن دارای ۱۰۰ کیلومتر مسیر دوچرخه سواری ایمن می‌شود.

متاسفانه ایران، با تولید سالانه ۶۴۷ میلیون تن دی‌اکسید‌کربن، هفتمین کشور پدیدآورنده آلودگی در جهان است که این آلودگی در کلان‌ شهرهایی چون تهران، تبریز، اصفهان و… باعث امراض مختلف و ناراحتی‌های گوناگون می‌شود.

در میان شهرهای ایران، آلودگی هوا، استان قم را که در مسیر تردد ۱۷ استان دیگر قرار گرفته است بیشتر تهدید می‌کند. حجم بالای مسافران در مناسبت‌های گوناگون با خودروهای فرسوده، آلودگی شدیدی را وارد این استان می‌کند. علاوه بر این شمار بالای موتور سواران در استان قم که نزدیک به ۴۰۰ هزار موتورسیکلت است و بیشتر از ۲۰ خودروی استاندارد سم ایجاد می‌کند تهدید رعب آور تری برای این استان به شمار می‌آید.

راه‌اندازی طرح سه‌شنبه‌های بدون خودرو از ابتدای سال ۹۸

شهرداری قم، در این باره پیگیر اجرای طرح «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» است تا شهروندان را به سمت کاهش استفاده از اتومبیل شخصی و روی‌آوردن به پیاده روی و دوچرخه‌سواری سوق دهد.

در این طرح شهرداری تلاش دارد حداقل یک روز در هفته همه شهروندان به جای استفاده از خودروهای تک سرنشین و شخصی از روش‌های جایگزین مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند. این طرح که قرار بود در دهه‌فجر اجرا شود، به ابتدای سال ۹۸ موکول شد و از شروع سال جدید پیگیری‌های لازم برای فرهنگ‌سازی و فراگیر شدن این طرح انجام می‌شود.

عباس ذاکریان معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری قم در این خصوص می‌گوید: برای تشویق مردم به پیوستن به پویش مردمی «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» از خودمان، مسؤولان و مدیران شروع می‌کنیم و همزمان به اطلاع‌رسانی مردم از طریق بیلبوردهای‌شهری، صداوسیما، آموزش و پرورش و… مشغول می‌شویم تا به مرور زمان عموم مردم به این طرح روی‌آورند.

وی با اشاره به پیشینه استان قم که در آن استفاده از چرخ بسیار مرسوم بوده است گفت: از لحاظ توپوگرافی نیز مشکل چندانی برای پیاده‌روی و دوچرخه سواری در قم نداریم چراکه بیشتر مسیرها و راه‌ها هموار است. همچنین بالابردن میزان مصرف مردم از دوچرخه به بخش‌های مختلفی ازجمله بالابردن ضریب مالکیت دوچرخه که شهروندان بتوانند دوچرخه شخصی تهیه کنند، مسیرسازی ایمن، راه‌اندازی خانه‌دوچرخه (دوچرخه‌های اشتراکی) نیاز دارد که امیداست تا زمان روی‌آوردن مردم به کمپین «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» تکمیل شود.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری قم با اشاره به اینکه اکنون ممکن است استفاده از دوچرخه یک انتخاب باشد اما در آینده ای نه چندان دور، تبدیل به ضرورت می‌شود، تصریح کرد: سطح خیابان‌ها و معابر محدود است و هزینه‌های بسیار بالایی برای ساخت خیابان و معابر مصرف می‌شود.

از سوی دیگر تولید خودرو به شدت رو به افزایش است و این افزایش خودرو و کمبود مسیر تردد، جدا از آلودگی هوا و امراض مختلف و نابودی محیط زیست، خود معضل دیگری است.

ذاکریان در ادامه افزود: در گذشته ۸ ایستگاه خانه دوچرخه در قم موجود بود که راه‌اندازی دوباره آن با تغییراتی همراه است. از جمله اینکه این ایستگاه‌ها به بوستان‌های شهر نیز منتقل می‌شود، تعداد ایستگاه‌ها افزایش پیدا می کند و در عوض تعداد دوچرخه‌های موجود در ایستگاه‌ها از ۴۰ عدد به ۱۲ عدد کاهش می‌یابد.

همچنین شهرداری تغییراتی دیگری در این طرح خواهد داد؛ در گذشته ممکن بود فاصله ایستگاه‌ها باهم به ۱۴ کیلومتر برسد که این میزان برای شهروندان دوچرخه‌سوار آماتور سختی زیادی در پی داشت بنابراین شهرداری به دنبال یافتن نقاط مناسب در شهر برای ساخت ایستگاه‌های خانه دوچرخه با فواصل حداکثر چهار کیلومتری است. طبق این برنامه جامع توسعه دوچرخه، تمام کارمندان، شهروندان، دانش‌آموزان مقطع متوسطه اول به بالا می‌توانند برای سفرهای درون شهری چه از دوچرخه‌های عمومی، چه خصوصی خود استفاده کنند. البته گفتنی‌است که مدت زمان مدیدی نیاز است تا شهر قم در توسعه پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری به کشورهای توسعه یافته برسد.