شهر بیست/ سرویس فرهنگ و هنر _ وجیهه غلامحسین‌زاده: سال ۱۳۶۴ بود که انجمن سینمای جوانان ایران با حمایت معاونت امور سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فعالیت خود را از سر گرفت و با هدف تشویق نوجوانان و جوانان ایرانی به هنر عکاسی و فیلمسازی و با گشایش تدریجی نمایندگی و دفاتر در سراسر کشور، اقدام به جذب علاقه‌مندان کرد.

حالا سالیان سال است که «جشنواره فیلم کوتاه تهران» به عنوان یکی از برنامه های شاخص انجمن سینمای جوان برگزار می‌شود و توانسته زمینه‌ساز ساخت فیلم کوتاه توسط فیلمسازان جوان شود.

امسال اما سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران همزمان با سراسر کشور به مدت دو روز در قم هم برگزار شد و ۳۷ اثر این جشنواره در روزهای ۲۱ و ۲۲ آبان ماه در سینمای آوینه قم به روی پرده رفت.

شکستن حصر جشنواره‌های سینمایی از پایتخت

آنطور که محمد کاظم رضوانی رئیس اداره سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گفته است: «جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران از مهم‌ترین جشنواره‌های فیلم کوتاه ایران و منطقه محسوب می‌شود و از اعتبار بالایی در نزد فیلمسازان برخوردار است و بخشی از فیلم‌های این جشنواره در قالب فیلم مستند، فیلم تجربی، فیلم انیمیشن و فیلم داستانی در استان قم اکران شد.»

«برگزاری جشنواره‌های سینمایی در سراسر کشور و در راستای گسترش عدالت فرهنگی و هنری، چندسالی است که در دستور کار برنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفته و امسال هم فیلم‌های «جشنواره فیلم کوتاه تهران» برای دومین سال متوالی در استان قم نیز اکران می‌شود». این را رضوانی گفته و تصریح می‌کند: «در این راستا نیز در سال جاری علاوه بر برگزاری جشنواره نماز و نیایش به روایت دوربین، فیلم‌های جشنواره کودک و نوجوان اصفهان نیز در قم به روی پرده رفت. آثار سیزدهمین جشنواره بین‌المللی سینمای مستند ایران با عنوان «سینما حقیقت» و سی‌وهشتمین جشنواره «فیلم فجر» همزمان با تهران در استان قم نیز اکران خواهد شد و جشنواره فیلمنامه نویسی «هشت نوشت» نیز به میزبانی استان تا پایان سال برگزار می‌شود.» 

رضا ابوذر رئیس انجمن سینمای جوانان قم نیز از اکران فیلم های جشنواره فیلم کوتاه تهران در قم  به عنوان یک اتفاق خوب یاد می‌کند و می‌گوید: «از آنجا که بسیاری از اعضای انجمن و علاقه‌مندان به فیلمسازی امکان سفر به تهران ندارند و تهران رفتن هم مشکلات خاص خود را دارد، بخش مهمی از این فیلم‌های جشنواره در قم اکران شده و به راحتی می‌توانند آن را تماشا کنند.»

به گفته وی، «با وجود اینکه اکران فیلم‌های جشنواره فیلم کوتاه تهران در استان‌ها برای انجمن سینمای جوانان ایران کار سخت و هزینه‌بری بود و منوط به دریافت اجازه از تهیه‌کنندگان این آثار بود اما در لحظات آخر این رویداد در استان‌ها نیز برگزار شد.»

به اعتقاد ابوذر، «اگر انجمن سینمای جوانان ایران با همکاری سازمان سینمایی بتوانند برای سال‌های بعد فیلم‌ها را سریع‌تر به استان‌ها ارسال کنند اتفاقات بهتری رخ خواهد داد و با تبلیغات شهری می‌توان، مخاطبان بیشتری را به تماشای فیلم‌های کوتاه دعوت کرد.»

مهارت افزایی فیلمسازان قمی

استفاده هنرمندان فیلمساز قمی از این جشنواره و کسب تجربه و مهارت فیلمسازی یکی از مهم‌ترین اهدافی است که برگزاری جشنواره‌ها را به شهرستان‌ها کشانده است. سید مهدی میرغیاثی یکی از همین هنرمندانی است که به گفته خودش ۹ سالی می‌شود تجربه فیلمسازی و تدریس ساخت فیلم داستانی را دارد و بیشتر از ۵۰ فیلم و تیزر فرهنگی ساخته است.

میرغیاثی که سابقه کاندیدا شدن در جشنواره فیلم ۱۰۰ و برگزیدگی دو فیلمش «سلفی سلفی» و «آب های سرزمین من» به عنوان بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه در جشنواره فیلم عمار را دارد، معتقد است که «این اتفاق، فرصت خوبی برای فیلمسازان قمی است که بتوانند از فیلم های اکران شده درجشنواره فیلم کوتاه، استفاده کنند.»

این فیلمساز قمی معتقد است که «روند پیشرفت فیلم کوتاه صعودی است اما بعضاً مشاهده می‌کنیم که فیلم کوتاه به سمت فیلم‌های بی سروته و پایان‌هایی که انتظارش را نداریم، پیش می‌رود.»

میرغیاثی به فیلم‌های کوتاه این دوره، نمره ۷۰ از ۱۰۰ می‌دهد و می‌گوید: «اکران همزمان در استان‌ها بسیار خوب است اما اطلاع رسانی و تبلیغات و شور و تبلیغاتی که جشنواره باید داشته باشد،  زیاد نیست و تنها یک اکران ساده است.»

مهمترین رویداد فیلم کوتاه

حمیدرضا منتظری از فعالان سینمایی استان قم نیز جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران را مهم‌ترین رویداد سالانه خانواده سینمای کوتاه کشور دانسته و درباره ضرورت برگزاری تخصصی جشنواره‌ها و پاتوق‌های اکران فیلم‌کوتاه و مستند، معتقد است: «برگزاری جشنواره و حضور در فرایند اکران و تماشای فیلم‌کوتاه و مستند، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های مقدماتی و ارکان اصلی حوزه آموزش و فراگیری سینما برای فیلم‌سازان جوان است و یادگیری سینما بدون تماشا، متصور نیست.»

به گفته وی، «یکی از ایده‌های مدیران اجرایی و متصدیان امور سینمایی کشور، برگزاری همزمان جشنواره فیلم کوتاه تهران در شهرستان‌هاست و تحقق این شعار که ایران فقط تهران نیست، الحمدلله از سال گذشته شروع شده و امسال هم اتفاق افتاد.»

آنطور که منتظری می‌گوید: «در شرایطی که اغلب جشنواره‌های جهان با سابقه‌ای و عمر مفید در حدود ۱۵ سال فعالیت هستند، جشنواره فیلم کوتاه تهران جزء جشنواره‌های باسابقه جهان است و ۳۶ سال قدمت برگزاری دارد و یکی از شاخص‌ترین جشنواره‌های تخصصی در سطح بین‌المللی شناخته می‌شود که همواره در کانون توجه فیلمسازان داخلی و خارجی هم قرار داشته است.»

این منتقد سینما و رسانه که برگزاری این جشنواره‌ها در شهرستان را اتفاقی مناسب و خوب ارزیابی می‌کند، اضافه می‌کند: «انجمن سینمای جوانان ایران به عنوان متولی اصلی حمایت از سینماگران جوان کشور، به منظور شناسایی و معرفی برترین آثار کوتاه در سطح ملی و بین‌المللی و ایجاد رقابت سازنده بین فیلمسازان، جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران را برگزار می‌کند.»

اکران ناقص فیلم‌ها در استان‌ها

مهدی یوسفعلی از دیگر فیلمسازان جوان قمی است که معتقد است: «برگزاری این جشنواره ها در استان ها بسیار خوب است اما کاش این امکان فراهم بود که می‌شد به تماشای همه فیلم‌های این جشنواره نشست و سطح جشنواره را به طور کامل ارزیابی کرد و از طرفی هم معیار انتخاب فیلم‌ها مشخص نیست.»

این فیلمساز قمی، نحوه برگزاری و اکران در قم را خوب ارزیابی کرد و گفت: «این اتفاق برای بسیاری از هنرمندانی که نمی‌توانند برای تماشای فیلم‌ها به تهران بروند بسیار کمک کننده است و از طرفی هم از تمرکز جمعیت در تهران برای تماشای فیلم های کوتاه جلوگیری می‌کند».

یوسفعلی اما به اطلاع رسانی جشنواره فیلم کوتاه تهران در قم انتقاد کرده و اعتقاد دارد که اطلاع رسانی به قدر کافی انجام نشد و از سوی دیگر برای جذب بیشتر مخاطب به فیلم های کوتاه و از سوی دیگر برای مهارت افزایی فیلم سازان کوتاه از طریق تماشای فیلم های جشنواره باید از بلیت فروشی خودداری می‌شد و تماشای فیلم های جشنواره رایگان باشد.

وی در رابطه با کیفیت آثار جشنواره هم می‌گوید: «تنوع فیلم‌ها نسبت به سال‌های گذشته بیشتر شده و در سبک‌های متفاوتی ساخته شده اما اثری که در کیفیت سال گذشته باشد، دیده نشد. فیلم‌های امسال چندان پرداخت داستانی نداشتند و نگاه متفاوتی نسبت به یک سوژه ارائه نمی‌کرد و بیشتر موقعیت محور بود و در پایان بندی نگاه متفاوتی نداشت».

این فیلمساز جوان قمی با اعتقاد به اینکه مسائل فنی بسیار مهم شده و فیلمسازان بیشتر به دنبال تصویر و تدوین خوب هستند و به همین دلیل از میزان توجه به فیلمنامه غفلت می‌کنند، اضافه می‌کند: «برای بهبود وضعیت فیلم‌های کوتاه، باید فیلمسازان به سمت ژانرگرایی پیش بروند که در فیلم کوتاه «نفر سوم» این اتفاق افتاد و فیلم با شجاعت، خود را به عنوان کار جنایی معمایی معرفی کرده بود و تا آخر هم از این ادعای خود دفاع کرد».

گزارش تصویری