به گزارش «شهر بیست» به نقل از روابط عمومی حوزه هنری قم، فیلم سینمایی «فرشتگان قصاب» به کارگردانی سهیل سلیمی سه شنبه اول مرداد ۹۸ در سومین جلسه از سلسله جلسات باشگاه سینمایی افغانستان در سالن سوره حوزه هنری قم اکران، نقد و بررسی شد.

چرا خود هنرمندان افغانستان نمی‌سازند؟

محمدرضا آزاد کارشناس ارشد ادبیات نمایشی نخستین منتقد این جلسه بود که درباره فیلم گفت: هر اثر هنری و ادبی که تولید می‎شود بخشی از حافظه تاریخ را برای آیندگان می‎سازد و خوب است اگر فیلمی ساخته می‎شود دربردارنده فرهنگ و نشانه‎های فرهنگی باشد.

وی در ادامه گفت: در این فیلم بازتاب نسبی از فرهنگ، آیین‎ها و زندگی مردم افغانستان انجام نشده‌است.

او فرشتگان قصاب را فیلمی کاملا ایرانی خواند که می‎خواهد از نگاه ایران به افغانستان نگاه کند؛ کاری هم به مردم افغانستان ندارد و می‎خواهد دعوای سیاسی خودش را پیش بکشد.

این مدرس فیلمنامه‎نویسی از کم‎کاری هنرمندان افغانستان انتقاد کرد و گفت: به عنوان یک هنرمند می‌گویم چرا خود هنرمندان افغانستان نمی‎سازند؟! کشور افغانستان منبع خوبی برای تولیدات هنری از شعر و داستان تا نقاشی و خط و سینماست! سوژه‎های بسیار خوبی دارد که می‎تواند تبدیل به فیلم و تئاتر شود، سوژه‎هایی از مهاجرت تا فضا و بافت اقلیمی‎اش و شرایطی که امروز سپری می‎کند. ولی سوژه‎ها به بنیان‎های هنری تبدیل نشده‎اند. دیگرانی این کار را کرده‎اند، اما خود هنرمندان افغانستان کمتر این کار را کرداه‌اند  و جایش خالی است.

کارشناس ارشد ادبیات نمایشی باورمندی و باورپذیری فیلم فرشتگان قصاب را ضعیف شمرد و تصریح کرد: «از نظر من فیلم، موقعیت باورمندی را برای هیچکدام از شخصیت‎ها ایجاد نکرده درحالی که می‎توانست ما را درگیر فضا و پیرنگ فیلمنامه کند. پیرنگ ضعیف شده و آدم‎های مختلفی وارد می‌شوند اما از هیچکدام استفاده لازم و دراماتیک نشده است.»

محمدرضا آزاد در ادامه سخنانش منظر روایت را به چالش کشید و پرسید: این فیلم را از کدام منظر می‎بینیم؟ این آدم‎ها می‎خواستند قلب بچه‎ها را بردارند و هیچ‎کس هم نفهمد. در این داستان همین اتفاق افتاد. افشاکننده چه کسی است؟

وی در باره ژانر فرشتگان قصاب گفت: فیلم در لحظاتی ماتریکسی و گاهی سوررئال می‎شد. می‎توانست در ژانر مشخصی جای بگیرد و پیشرفت کند، اما حالا ژانرش مشخص نیست که جاسوسی است یا خانوادگی. از هرکدام بخشی دارد.

محمدرضا آزاد تصویرگری فیلم از افغانستان را دانست و گفت: در مجموع فیلم می‎گوید مردم خود افغانستان آن‎چنان کاری برای خودشان نمی‎کنند. همه مشکلات را خود شخصیت‎های افغانستانی سبب می‌شوند و حتی انتحار می‎کنند.

شعارزدگی و سطحی‎گرایی برای تقویت گفتمان ضد آمریکایی

سیدمرتضی حسینی شاهترابی، دومین منتقد این نشست، سخنانش را با انتقاد از لهجه بازیگران آغاز کرد و گفت: گفت‌وگوها گرچه در دیالوگ‎نویسی به لهجه دری نوشته شده‎اند اما در اجرا، لهجه دری درست درنیامده و آزار دهنده شده‌است.

شاهترابی افزود: آزاردهنده‎تر از همه برای من این بود که فیلم در شکل کلی‎اش از ابتدا تا انتها تایید فرهنگ انتحار است. در نخستین رخداد مهم داستانی فیلم، انتحار در بازار برای آسیب‎زدن به آمریکایی‎ها اتفاق می‎افتد. پیامد این انتحار هم خسارت‎هایی است که به آمریکایی‎ها زده شده. در ادامه نیز نوع عملکرد نظامیان آمریکایی به‎گونه‎ای است که بیننده انتحار علیه آمریکایی‎ها را تایید می‎کند. در انتها هم عملکرد نوجوانی که مدرسه را با تمام آدم‌هایش منفجر می‎کند یک نوع انتحار است.

وی میزانسن‎های این فیلم را میزانسن‎های ایرانی و برخاسته از ذهنیت سینماگر ایرانی و ناسازگار با واقعیتها و اقتضائات و الزامات فرهنگی جامعه افغانستان شمرد و گفت: مثلا موزیسینی که کنار جاده نشسته است و ترانه شهر خالی خانه خالی را در یک بیابان بی‎آب و علف می‎خواند در یک میزانسن ایرانی است. پدیده موزیسین‎های خیابانی متعلق به جامعه افغانستان نیست، در جامعه ایرانی، آن هم در کلان شهرهایی مثل تهران است.

شاهترابی فرشتگان قصاب را خالی از دغدغه فرهنگ افغانستان دانست و افزود: در این فیلم خیلی ساده‌انگارانه فقط لباس مردها بومی شده و لباس زنها و دختران فیلم یک پوشش خنثی و غیربومی است که هیچ نشانه‎ای از فرهنگ مردم افغانستان ندارد.

این منتقد سینما شعارزدگی و سطحی‎گرایی فیلم را مهمترین آسیب دانست و گفت: سینماگر در گفتمان رسانه‎ای ضد آمریکایی و با همان ذهنیت رسانه‎ای به سراغ حضور آمریکا در افغانستان رفته و می‎خواهد یک فیلم در بستر افغانستان بسازد نه درباره افغانستان! پس افغانستان و مردم و      فرهنگ افغانستان برایش مهم نیست، تقویت‎کردن گفتمان ضد آمریکایی مهم است به همین دلیل از کنار شخصیت‎های افغانستانی به سادگی و   سطحی می‎گذرد.»

وی در پایان صحبت‎هایش به اظهارات روزهای اخیر ترامپ در دیدار درباره افغانستان اشاره کرد و افزود: فرشتگان قصاب از نگاه موضوع و محتوا افشاگری پیش از موعد همین سخنان وقیحانه رئیس جمهور و سیاستمداران آمریکایی است، اما شعارزدگی و پرداخت سطحی سبب شده است نتواند کامیابی لازم را در رساندن سخنش به مخاطبان بیابد.