به گزارش «شهر بیست» به نقل از روابط عمومی شهرداری قم، هر جامعه‌ای خصوصیات، ارزش‌هاو هنجارهای مخصوص به خودش را دارد. در درون مرز هر‌کشور و حتی هرشهر و روستایی، اعتقادات، فرهنگ‌ها و قوانین مختلفی وجود دارد که تمام آن‌ها نشات گرفته از پیشینیان و تاریخ آن منطقه است که اکنون همچنان ادامه دارد و مردم نسل به نسل آن ‌را انتقال داده‌اند. البته هستند جوامع اندکی که طی یک یا چند نسل تغییر هویت داده‌اند.

هویت هر جامعه، بسته به فرهنگ و خصوصیات آن ساخته می‌شود. فرهنگ و خصوصیاتی که طی یک پروسه مدت‌دار طولانی پدید‌آمده و اکنون تمام افراد جامعه بایستی پذیرای آن باشند، در غیر این صورت از جامعه طرد می‌شوند. همان ارزش‌ها، قوانین، آداب و رسوم، تمدن، فرهنگ و اعتقادات هستند که هویت یا شناسنامه یک جامعه و همچنین ساکنین آن جامعه را می‌سازند.

برای مثال ایران ما تمدنی هفت هزار ساله دارد، ۲۵۰۰ سال است که زبان فارسی به قوت خود باقی‌است و دست‌مایه فراموشی نشده، دانشمندان بسیار داشته‌ که همچنان از علمشان در تمام جهان استفاده می‌شود، آثار باستانی متنوع، خاص و پابرجا، دین رسمی ایران اسلام است و ارزش‌ها و قوانین بر اساس همان پایه‌گذاری شده است؛ این چکیده‌ای از هویت و شناسنامه کشور ماست.

شهرهای مختلف ایران نیز هرکدام کنار شناسه ایرانی، یک شناسنامه دیگر مرتبط با قومیت خود دارند. هر منطقه از ایران ما، عقاید و فرهنگ مرتبط با خود را دارد که در کنار هویت ایرانی‌اش، هویت منطقه‌ و قومیتش را نشان می‌دهد.

شهر قم را مثال می‌زنیم. قم، شهری از شهرهای مرکز ایران است که به دلیل قیام‌های متعدد انقلابی، زندگی علما و زاهدان به‌نام و مهم‌تر از همه وجود بارگاه متبرکه حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران، یکی از شهرهای مذهبی کشور شناخته‌ شده‌است. فرهنگ، آداب و رسوم و گویش مخصوص خود را دارد.

هر منطقه، شهر و کشوری، در تلاش است تا به گونه‌های مختلف، فرهنگ و هویت خود را به نمایش بگذارد تا از این طریق افراد بیشتری را با سنن خود آشنا کرده و اعتقادات خود را گسترش دهد. فضای اینترنت، محل خوبی برای آشنایی با هویت و فرهنگ و تمدن منطقه‌های متفاوت است، اما کافی نیست. چرا که تنها افراد خاص آن هم برای تحقیقات و مطالعه به جست‌جوی اینترنتی می‌پردازند و باید راهی پیدا کرد تا هم شهروندان عام و هم گردشگران به راحتی در سطح شهر با هویت و فرهنگ آن شهر روبه‌رو و آشنا شوند. این امر نیازمند تلاش‌ها و برنامه‌ریزی مسئولین شهرداری است؛ تا ساختار شهر را به گونه‌ای ایجاد کنند که فرهنگ شهر در آن هویدا باشد. در واقع ایجاد شناسنامه در سطح شهر، در دست شهرداری آن شهر است.

دوباره به شهر قم بازمی‌گردیم. شهری که در آن برنامه‌ریزی شهرداری خوب جواب داده و تا حدود زیادی هویت قم در جای جای شهر پیداست. دیوارنگاره‌ها، المان‌ها، بنرها و… از جمله طرفیت‌هایی هستند که شهرداری قم با استفاده از آن‌ها، هویت و فرهنگ شهر قم را برای زائرین و شهروندان به نمایش گذاشته‌است.

المان سلام به حضرت معصومه(س) در میدان آستانه شهر قم، یکی از همان المان‌هایی است که در آن هویت مذهبی شهر به شهروندان و زائران نشان ‌داده‌ می‌شود. این المان که در آن چهار شهید به سمت گنبد حرم حضرت معصومه(س)، با دستی بر سینه ایستاده‌اند و سلام می‌دهند، با هدف تکریم از مقام زیارت و زائر و با متریال بتن گلاسه ایجاد شده ‌است.

یکی از آنها شهید ایمانی است که از شهدای مدافع حرم و خادم حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها و سه شهید دیگر به نام های زنگی، صادقی و خانم بهمن که در بمباران رژیم بعث عراق در بازار قم به شهادت رسیدند.

این المان نه‌تنها یکی از نشانه‌های فرهنگ و اعتقادات شهر قم بوده، بلکه یادگاری‌ای برای عکس‌های گردشگران و حتی شهروندان نیز است.

همچنین مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری قم، در خصوص ایجاد المان‌هایی با هویت اسلامی، گفت: دو المان پیامبر اعظم(ص) و حضرت محمد(ص) پس از تهیه و جانمایی در تقاطع بلوار پیامبر اعظم(ص) با بلوار بسیج و تقاطع بلوار جمهوری با بلوار عطاران نصب شدند.

سید محمد موسوی‌منش افزود: این المان‌ها توسط کارشناسان سازمان زیباسازی آماده شده و از دو متریال فلز و سنگ یکپارچه تهیه و تراشیده شد.

موسوی‌منش با بیان تکمیل عملیات نورپردازی بر هر دو المان‌ها تصریح کرد: این المان‌ها در ابعاد ۲۰۰ در ۳۰۰، قطر ۱۵ سانتی‌متر و با صرف اعتباری بالغ بر ۱۴۰ میلیون ریال در مدت کمتر از یک هفته آماده شده ‌است.

وی همچنین در خصوص المان‌های ایجادشده در سال جدید خاطرنشان کرد: یکی دیگر از المان‌هایی که نشان از هویت شهر مذهبی قم دارد، المان ماندگار نماز است که توسط کارشناسان سازمان زیباسازی شهرداری، طراحی و پس تصویب در کمیته‌ها، در میدان نماز بلوار جمهوری اسلامی نصب شده ‌است.

موسوی‌منش در ادامه، نقش المان‌ها در سیما و منظر شهری را همانند عناصر دیگر شهری بسیار تأثیرگذار دانست و افزود: امسال که شهروندان بیش از هر زمان دیگری نیاز به روحیه نشاط و شادابی دارند تا این شرایط را پشت سر بگذارند، حال و هوای شهر هم بایستی بانشاط باشد.

وی اظهار کرد: سال قبل المان گنجشک بهاری با هدف ایجاد امید و نشاط شهروندان مورد استقبال قرار گرفت، امسال نیز ۳۰ المان گنجشک بهاری با پیام‌ بهداشتی و ایجاد نشاط شهروندی در سطح شهر قم نصب شد.

مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری قم با تاکید بر اینکه، بر اساس سیاست‌ها، سازمان در حال حرکت به سمتی است که پروژه‌های زیباسازی ماندگاری و کیفیت بیشتری داشته باشند، گفت: متاسفانه تاکنون شهر قم از المان‌های ماندگار کم‌بهره بوده و مطالبه شهروندان و همچنین مدیران، مؤکد این است تا در شهر شاهد آثار بیشتر و ماندگارتری باشیم به نحوی که به جزئی از هویت آن مکان مبدل شوند.

موسوی‌منش اذعان کرد: اورهال، رنگ آمیزی و نصب ۵۵ عدد المان نوروزی در سطح شهر در سال جدید صورت گرفته و بنرهای فرسوده سطح شهر با اولویت تصاویر شهدا و ورودی‌های شهر، درقالب نهضت خانه‌تکانی شهر نصب و تعویض شده است.

وی در آخر بیان کرد: اجرای نقاشی دیواری استقبال از بهار ۹۹ به متراژ ۲ هزار و ۵۰۰ مترمربع که در هر منطقه حدود ۳۰۰ مترمربع با اولویت نقاشی جداره های ورودی شهر است، صورت گرفته‌است.

زیباسازی شهری، تنها به معنای زرق و برق بخشیدن به سطح شهر و ایجاد چشم‌اندازی زیبا در خیابان‌ها و میادین شهر نیست، بلکه همانطور که گفته‌شد حتی کوچک‌ترین نقاشی روی یک دیوار در شهر، نشان‌ از نوع فرهنگ، تفکرات، عقاید و قوانین آن شهر دارد. همچنین در کنار همه این‌ها یکی از راه‌های تقویت روحیه شهروندان در اوضاع این‌چنینی است.

درست است که وظیفه ساخت‌، طراحی و نصب این المان‌ها، بنرها و نقاشی‌های دیواری بر عهده شهرداری است، اما شهروندان در این بخش از زندگی شهری نیز مسئول‌اند چرا که پس از جانمایی و نصب این آثار، وظیفه حفظ و نگهداری از اموال عمومی بر عهده مردم است تا ماندگار باشند. جدا از این مسئله، هنرمندان می‌توانند در مواقع لزوم، با ایده‌ها و طرح‌های خود در ایجاد شهری زیباتر، به شهرداری کمک کنند.