شهر بیست/ سرویس فرهنگ و هنر _ محمد مهدی عنایت‌پور: دوازدهمین طلوع فروردین هم غروب شد. فروردینی که هرسال با کلی ذوق و شوق نوروزی تحویل می‌شد و عاشقانه‌های زیادی در طبیعت سرسبز و بهشتی‌اش قاب گرفته می‌شد، امسال در سایه سیاهی یک ویروس مرموز به خانه‌نشینی تبدیل شد.

با این همه، خانه‌نشینی نوروزی برای خیلی‌ها هم رنگ اندیشه گرفت و فرصت کم‌تکراری را خلق کرد تا کتاب‌های نخوانده را تورق کنند، به تماشای فیلم‌های ندیده بنشینند، تراک‌های موسیقی نشنیده را پِلی کنند و چراغ سال جدید خود را با فرهنگ و هنر روشن کنند.

«عیدانه»هم درست برای همین متولد شد، برای دیدن و خواندن و شنیدن در یک نوروز متفاوت. برای نوروز ۹۹ که همه ما باید در خانه بمانیم تا #کرونا_را_شکست_دهیم.

اگر تاکنون پیگیر «عیدانه» بوده باشید، حتما می‌دانید که از شب اول نوروز هر شب چهار چهره از خانواده فرهنگ و هنر و رسانه برای نوروز متفاوت امسال، گزینه‌هایی از جنس دیدن و شنیدن و خواندن روی میز می‌آورند. شب گذشته، دوازده پیشنهاد «زهرا محمد باقری» بازیگر و کارگردان تئاتر، «سید مرتضی حسینی شاهترابی» داستان‌نویس و منتقد ادبی، «محمد غفاری» شاعر و فعال ادبی و «سید حمیدرضا منتظری» منتقد سینما و رسانه در یازهمین بسته «عیدانه» منتشر شد که در (اینجا) می‌توانید بخوانید.

حالا دوازدهمین بسته فرهنگی «عیدانه» با گزینه‌های متنوعی از فیلم و مستند و کتاب نسخه شده و با پیشنهادهایی از «سید محمد صادق جعفری» مستندساز، «عباس احمدی» شاعر و طنزپرداز، «سعید ایلانلو» فیلمساز و کارشناس سینما و «فاطمه دولتی» از نویسندگان جوان به مهمانی نگاه‌تان می‌آید.

*سید محمدصادق جعفری

متولد دهه پنجاه است و چهل سالگی‌ را در پرحادثه‌ترین سال دهه نود تجربه کرد. فعالیت‌های هنری‌اش را از دهه هفتاد با کارگردانی، فیلمنامه‌نویسی، داستان‌نویسی و تدوین کلید زد. با اینکه فیلمسازی را با «مسافر» و «باران عشق» شروع کرد اما سال‌هاست دریچه دوربینش رو به سوی مستند باز می‌شود و از «حقیقت» قاب می‌گیرد.

مستندسازی را با «واگویه‌ها» استارت زد و در همه این سال‌ها، ساخت بیش از بیست فیلم کوتاه و مستند داستانی دیگر را هم تجربه کرد. او برای «مخالف‌خوان»، «سایه غبار»، «طلب خیر»، «مهر پنهان»، «قطار ثانیه‌ها»، «کانکت»، «حجاب در حجاب»، «طلب فیض» و «بافندگان خیال» جوایز زیادی را به خانه برده و یک بار هم در دهه هشتاد فیلمساز برتر قم شده است.

ویترین افتخاراتش پر از جوایز داخلی و خارجی است. از میان جشنواره‌های متعدد داخلی که تاکنون جایزه گرفته، دو تندیس بهترین کارگردانی از «جشن خانه سینما» جور دیگری به چشم می‌آید. او در این سال‌ها در چندین و چند فستیوال هنری در آمریکا، آلمان، انگلستان، پرتغال، ولز، استرالیا و هند، خوش درخشیده و جایزه گرفته است.

سال‌هاست که عضو انجمن مستندسازان ایران است و در این سال‌ها علاوه بر پژوهش و تدریس و مستندسازی، داوری جشنواره‌های معتبر «فیلم کوتاه تهران»، «جشن سینمای ایران» و «سینما حقیقت» را تجربه کرده است.

*سه پیشنهاد متنوع و متفاوت سید محمدصادق جعفری را در «عیدانه» می‌خوانید.

*کتاب صوتی «چهار میثاق» نوشته «دون میگوئل روئیز» و «جنت میلز» با ترجمه «فاطمه محمدی» و «وحیده مرادی» با صدای «مهرداد اسکویی»: چهار میثاق تمرینی است برای «مهارت در دگرگونی». وقتی که متوجه می‌شویم ما قدرت ایجاد رؤیای بهشت را داریم، تصمیم می‌گیریم که رؤیاهایمان را تغییر دهیم و چهار میثاق ابزاری مفید برای انجام این کار است. در این کتاب صوتی با تمرین‌های «چهار میثاق» آشنا می‌شوید و یاد می‌گیرید که چطور آن تمرین‌ها را در زندگی روزمره خود پیاده کنید تا تبدیل به عادت شما شود.

*فیلم مستند «گفت‌وگو در مه» به کارگردانی «محمدرضا مقدسیان»: این فیلم با نگاهی طنزگونه به کشمکش سنت و مدرنیته می پردازد. این مستند درباره موضوع ساده حضور یک زن در شورای یک روستا و مقابله مردان با اوست که می‌توان اشکال بسیار چنین حضور و چنین مقابله‌ای را به وفور در جامعه دیروز و امروز ایران دید.

*سه‌گانه سینمایی «سه رنگ» به کارگردانی «کریستوف کیشلوفسکی»: «کیشلوفسکی» سه‌گانه «آبی» (۱۹۹۳)، «سفید» (۱۹۹۴) و «قرمز» (۱۹۹۴) را بر مبنای رنگ‌های پرچم کشور فرانسه ساخت که هر کدام از آنها دارای معنا و مفهوم خاصی است. نکته  خیلی مهمی که باید در دیدن این سه گانه به آن توجه کنید به ترتیب دیدن این سه فیلم است. بعنی ابتدا آبی، سپس سفید و در نهایت قرمز. چون تمامی موضوعات نشان داده شده در این سه فیلم در انتهای فیلم قرمز به هم گره می‌خورند و به همین دلیل باید به این مطلب توجه کنید. به طور قطع این سه‌گانه می‌تواند یکی از ارزشمندترین تجربه های سینمایی هر فردی باشد و تمام علاقه‌مندان سینما باید این سه گانه فوق العاده را تجربه کنند.

*عباس احمدی

در بلندترین شب سالی به دنیا آمده که انقلاب به پیروزی رسید. از نوجوانی به شعر و ادبیات علاقه داشته اما شعر طنز را از دوره دانشجویی با «مثنوی دانشجویی» جدی می‌گیرد و در همان ایام دانشجویی، یک بار هم مرحوم زرویی نصرآباد تحویلش می‌گیرد و از او تجلیل می‌کند.

«مثنوی دانشجویی»، «دانشگاه نامه» و «مخزن الاشرار» را به زبان طنز سروده و از جشنواره‌های متعددی مثل «جایزه ادبی دکتر قیصر امین پور»، «طنز جوان»، «طنز مکتوب» و «طنز سوره» جایزه گرفته و «کله قند زرین» برنامه «قند پهلو» در ویترین جوایزش می‌درخشد!

در قم، نام او و قمپز به یکدیگر گره خورده؛ محفلی که چند سالی می‌شود به عنوان یکی از پدیده‌های فرهنگی قم حسابی سر زبان‌ها افتاده و دبیری آن را تجربه می‌کند. با اینکه نامش به شعر طنز گره خورده اما در دانشگاه «منابع طبیعی» خوانده و دکترای این رشته را دارد و هم‌اکنون عضو هیئت علمی دانشگاه اراک است.

*سه پیشنهاد نوروزی عباس احمدی را برای «عیدانه» می‌خوانید.

*کتاب «طرز طنز» نوشته صابر قدیمی از نشر «سوره مهر»: این کتاب به بررسی بدیع در شعر طنز سه شاعر معاصر «ایرج میرزا»، «ابوتراب جلی» و «ابوالفضل زرویی نصر آباد» می‌پردازد و خواندن آن به علاقه‌مندان شعر طنز توصیه می‌شود.

*مستند «جنگ ویتنام» به کارگردانی «کن برنز»: این مستند در ده قسمت نگاهی به فاجعه انسانی و اجتماعی این جنگ و تبعاتش در ویتنام و آمریکا می‌کند و پر از صحنه‌ها و مصاحبه‌های تکان دهنده است و دوبله فارسی هم شده است.

*مجموعه آثار «یغمای جندقی» از نشر «توس»: این مجموعه توسط محمد ابراهیم باستانی پاریزی در دو جلد گردآوری شده که جلد اول اشعار و جلد دوم مکتوبات و نامه‌های زیبای این شاعر بزرگ عهد قاجار را در خود دارد. غزلیات، منظومه‌ها و حتی هجویات وی بسیار خواندنی است.

*سعید ایلانلو

در دانشگاه «سوره» کارگردانی سینما خوانده و دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی است. فیلمسازی را با «برداشت شبانه»،  «تیک دو»، «سلام آخر» و «مسافر» تجربه کرده و مستندهای داستانی «آوای تالش»، «زیر پوست پایتخت» و «شاهد انتظار» را قاب گرفته است.

فیلم‌هایش در چندین جشنواره داخلی و خارجی خوش درخشیده و دو دیپلم افتخار از جشنواره‌های اسپانیا و مکزیک در کارنامه دارد. در جشنواره تولیدات مراکز استانی صداوسیما هم یک بار جایزه بهترین فیلمنامه را گرفته و در تولید شصت پروژه سینمایی و تلویزیونی و کوتاه، نقش داشته است.

او در دوره‌ای در «ماهنامه فیلم» و «هفته نامه مهر» قلم زده و ریاست هیئت مدیره شرکت فیلمسازی تصویر قاب فیروزه‌ای را در تهران تجربه کرده و این روزها علاوه بر تدریس سینما، کارشناس مسئول امور سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم است.

*تماشای دو فیلم کلاسیک و یک کتاب سینمایی، ماحصل سه پیشنهاد نوروزی سعید ایلانلو برای «عیدانه» امسال است که می‌خوانید.

*فیلم سینمایی «همشهری کین» به کارگردانی «اورسن ولز»: شاهکار سینمایی «اورسن ولز»  یک درام راز آلود و محصول سال ۱۹۴۱ است. این فیلم با مجموعه‌ای از فلش‌بک‌ها، برای یافتن راز سخن پیش از مرگ «چارلز فاستر کین»، زندگی او را مرور می‌کند. این اثر سینمایی خصوصا از لحاظ کارگردانی و فیلمبرداری بسیار الهام بخش است. استفاده خلاقانه از عمق میدان و نماهای غیر همسطح در فیلمبرداری، چیدمان هدفمند اجزاء درون کادر، نورپردازی هوشمندانه، تکنیک‌های مبتکرانه برای وضوح تصویر در نور کم، از جمله ویژگی‌های کم نظیر این فیلم است.

*فیلم سینمایی «سرگیجه» به کارگردانی «هیچکاک»: یکی از کلیدی‌ترین و شاید بهترین اثر «هیچکاک» باشد. نگاه روانکاوانه، تعلیق منحصر به فرد، استفاده مبتکرانه از دوربین در انتقال حس و درونیات افراد و نماهای خاص با محوریت مفهوم، از جمله نکاتی هستند که فیلم را یکی از برجسته‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما بدل می‌کند. خط داستانی فیلم به مرور پیچیده‌تر و پرابهام‌تر می‌شود و پس از پایان نیز تاثیر خود را بر مخاطب حفظ می‌کند. در این فیلم، هیچکاک برای القای حس سرگیجه ترفند «دالی زوم» را ابداع کرد.

*کتاب «داستان، ساختار، سبک و اصول فیلمنامه نویسی» نوشته «رابرت مک‌کی» از نشر «هرمس»: یکی از بهترین کتاب‌ها در حوزه فیلمنامه‌نویسی است که می‌تواند برخی از کمبودهای سینمای ایران در حوزه درام و قهرمان را رفع کند. با خواندن «داستان» رابرت مک‌کی می‌توانید کاملا پاسخ این سوال را بیابید: چرا هالیوود از سینمای اروپا و سینمای ایران فرسنگ ها پیشروتر است.

*فاطمه دولتی

متولد بهمن است و شانزده سال بعد از پیروزی انقلاب به دنیا آمده. طلبگی را تا سطح دو تعلیم و تربیت ادامه داده و حالا ارشد «مطالعات زنان» می‌خواند. در ماهنامه «پیام زن» و مجله «رشد خانواده» قلم می‌زند و چند دوره یادداشت مطبوعاتی تدریس کرده است.

نویسندگی را با «شیر دارخوین»، زندگی‌نامه داستانی شهید دل آذر و «شب چهلم»، مجموعه روایت‌هایی از ملاقات های نورانی تجربه کرده و حالا در انتظار چاپ «پهلونشین»، مجموعه خاطرات ناگفته محافظین امام خمینی(ره) است.

*سه پیشنهاد خواندنی فاطمه دولتی را در «عیدانه» می‌خوانید.

*کتاب «ابژه لاو» نوشته «مریم راهی» از نشر «نیستان»: مجموعه داستان‌های کوتاه در مورد عشق است. هر داستان، بخشی از داستان دیگر را تشکیل می‌دهد و در نهایت خواننده به یک داستان بلند می‌رسد. «ابژه لاو» برای جوان‌ترها کتاب خوب و شیرینی خواهد بود.

*کتاب «معسومیت» نوشته «مصطفی مستور» از نشر «مرکز»: داستان بلندی در مورد یک جوان علاقه‌مند به نوشتن است که در زندگی با مسائلی درگیری دارد. این کتاب جناب مستور هم در دل خودش حرف‌های زیادی را جای داده است.

*مستند «ایکسونامی» به کارگردانی «محسن آقایی»: این مستند نگاهی به وضعیت زن در غرب دارد. اگر دوست دارید حرف‌ها و روایت واقعی زن در غرب را بشنوید، می‌توانید به تماشای این مستند بنشینید.