به گزارش پایگاه خبری شهر بیست، خبرگزاری فارس استان قم گفت و گویی از ایمن السادات موسوی نژاد با حسن بختیاری، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر قم و عضو شورای سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی قم با عنوان «توسعه صنایع آب‌بر در نتیجه فراموشی کمبود آب/نگاه جدی‌تر به تفکیک آب شرب از آب شهری» منتشر کرده است که در ادامه می خوانید:

با توجه به وضعیت منابع آبی در استان قم ضرورت دارد سیاست‌هایی مبنی بر کاهش مصرف منابع آبی اتخاذ شود نه اینکه با راه‌اندازی صنایع آب‌بر زمینه مصرف بیشتر آب را فراهم کرد.

بی‌توجهی به این امر در آینده ممکن است تشدید کمبود منابع آبی را به همراه داشته باشد بنابراین در کوتاه‌ترین زمان ممکن باید برنامه‌ریزی‌ها به سمت و سوی کاهش مصرف آب هدایت شود.

زنگ خطر کمبود آب مدت‌ها است که به صدا در آمده، بنابراین نباید با اقدامات نادانسته و آبیاری فضای سبز با آب شرب زمینه مصرف بیشتر این ماده حیاتی را به وجود آورد بلکه باید با تغییر الگوی کشت و مصرف گامی در حل مشکل کم آبی برداشت.

به منظور بررسی بیشتر تهدیدات استفاده از منابع آبی و توسعه صنایع آب‌بر با حسن بختیاری، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر قم و عضو شورای سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان قم به گفت‌وگو پرداختیم.

فارس: شرایط آبی استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شرایط آبی در استان مطلوب نیست و محدودیت‌های زیادی در بحث آب داخل استان وجود دارد و تنها امیدواری مجموعه استان به موضوع انتقال آب از سرشاخه‌های دز بود که با تلاش زیاد، پیگیری‌ها و اعتبارات از طریق صندوق توسعه ملی و مجوز رهبری به سرانجام رسید.

برخی از مدیران استان در این زمینه با توجه به انتقال آبی که صورت گرفت دچار اشتباه محاسباتی شدیدی شدند و موضوع شرایط نامناسب آب در حوزه قم را فراموش کردند و از این رو بحث توسعه صنایع آب‌بر را به نوعی در دستور کار قرار دادند و شاهد توسعه بی‌رویه شهرک‌های صنعتی در مجموعه استان هستیم. اتفاقاتی در طول دو تا سه سال اخیر روی داده و چندین شهرک صنعتی در مجموعه استان ایجاد شده است.

در خوشبینانه‌ترین حالت در سال ۱۴۰۲ دچار کمبود آب در بخش شرب می‌شویم، بنابراین توسعه صنایع آب بر امری نادرست است که متأسفانه در مجموعه استان در حال وقوع است.

فارس: در زمینه استفاده بهینه در حوزه مصرف آب چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟

اکنون بازچرخانی آب و استفاده مجدد در قالب تصفیه پساب در بخش صنعت به طور مطلوب اجرا نمی‌شود این امر دو مشکل اساسی ایجاد کرده است.

اول اینکه تصفیه نکردن پساب‌ها و بازچرخانی آن منجر به تخلیه آنها به محیط زیست می‌شود که آسیب‌های زیادی از این نظر به محیط زیست وارد می‌شود و از سویی دیگر در واقع به طور دائم منجر به توسعه نیاز آبی در بخش صنعت می‌شود و در واقع بخش صنعت به جای اینکه نیاز آبی خود را از بازچرخانی پساب و تصفیه آن تأمین کند به دنبال ساده‌ترین راه یعنی تأمین آب از منابع آبی سالم است.

موضوع تصفیه پساب و فاضلاب باید به عنوان رکن اصلی در تأمین نیاز آبی در بخش صنعت مورد توجه قرار گیرد تا در نتیجه آن استرس و تنش در منابع آبی کاهش پیدا کند.

برخی مسئولان استان بدون توجه و به دلایل مختلف به این مسائل دامن می‌زنند و به موضوع محدودیت آب توجه کافی ندارند.

فارس: بخش صنعت در زمینه بازگردانی آب در چه جایگاهی قرار دارد؟

دست اندرکاران بخش صنعت به بازگردانی آب توجه ندارند. تا زمانی که آب با قیمت ارزان در اختیار بخش صنعت قرار گیرد انگیزه و توجیه برای ایجاد واحدهای تصفیه فاضلاب و بازچرخانی آن وجود نخواهد داشت.

باید مجموعه مدیریت استان و بخش‌های مختلف از جمله بخش صنعت به این نتیجه برسد و اعتقاد پیدا کند که کشور و استان در یک تنش آبی دائم است و بارش‌های مقطعی و موضوع انتقال آب نمی‌تواند در واقع تأمین‌کننده پایدار آب برای بخش صنعت باشد چراکه اگر مشکل کمبود آب برای شهروندان ایجاد شود بدون شک آب بخش صنعت قطع می‌شود و بخش صنعت دچار آسیب‌های زیادی خواهد شد.

متولیان باید سیاست‌گذاری خود را مبنی بر استفاده مجدد از پساب قرار دهند و تغییری در این رویکرد ایجاد شود تا در آینده برای بخش صنعت مشکلی به وجود نیاید. این تغییر رویه و رویکرد باید پیش از رسیدن شرایط بحرانی ایجاد شود.

شهر قم مهاجرپذیر است و به واسطه نقش اصلی در حوزه گردشگری مذهبی به طور دائم توسعه پیدا می‌کند بنابراین با رویکرد توسعه گردشگری مذهبی جایی برای توسعه صنایع آب بر در مجموعه سیاست‌گذاری توسعه صنایع شهر قم نباید در نظر گرفته شود.

فارس: چگونه می‌توان در حوزه فضای سبز در مصرف آب صرفه‌جویی کرد؟

مجموعه شهرداری و شورای شهر باید این بخش را در نظر بگیرد بر اساس توافق سال گذشته مجوزهایی از محل پساب تصفیه خانه فاضلاب قم اخذ شد و شهرداری نیز در حال ایجاد واحد تکمیلی است که بتواند بحث استفاده مجدد از پساب در توسعه جنگل‌های اطراف شهر قم را پیگیری کند.

موضوع تفکیک آب شرب از آب شهری از الزام های اساسی است که باید شهرداری پیگیری کند. طی سال‌های گذشته اقدامات خوبی انجام شده ولی به نظر می‌رسد که هنوز جای کار برای این بحث وجود دارد و شهرداری باید با یک نگاه و رویکرد جدی‌تر به مقوله جداسازی و تفکیک آب شرب از آب شهری اقدام کند.

فارس: چه اقداماتی در زمینه تأمین آب در حوزه فضای سبز باید پیگیری شود؟

به طور اصولی باید رویکرد شهرداری و بخش کشاورزی رویکرد توسعه کاشت اقلام کم آب باشد تا تأمین نیاز آبی آینده استان را با شکل مناسب‌تری برنامه‌ریزی و مدیریت کنیم. این اتفاق به تدریج روی می‌دهد زیرا سرعت این کار پایین است.

فارس: در بخش منازل شخصی چه سیاستی باید در بخش فضای سبز اتخاذ شود؟

باید تغییری در رفتارها و سیاست‌های شهروندان برنامه‌ریزی کنیم. موضوع استفاده از سیستم‌های آب خاکستری در تأمین آب فضای سبز منازل و آب فلاش تانک‌ها از جمله رویکردهای مثبت در دنیا است ولی در مجموعه کشور و شهر ما با کندی پیش می‌رود.

یکی از طرح‌ها در مجموعه شورا استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و سیستم‌های آب خاکستری، بهینه‌سازی مصرف آب در بخش فضای سبز خانگی و دیگر مصارف است که در حال انجام است ولی سرعت کندی دارد. ارائه مشوق‌های لازم از سوی شهرداری، نظام مهندسی، شرکت آب و فاضلاب ضروری است تا سیستم‌های آب خاکستری را به عنوان یکی از روش‌هایی که منجر به استفاده از پساب در منازل و کاهش آب مصرفی می‌شود اجرایی کنیم.

در قم صنایعی مانند فولاد ایجاد شده که با شرایط اقلیمی، زیست محیطی و وضعیت آبی همخوانی ندارد. بر اساس چشم‌انداز توسعه استان باید به دنبال توسعه صنعت گردشگری یا صنایع بدون نیاز آبی مانند IT، بیوتکنولوژی نانوفناوری و صنایع فرهنگی باشیم که به توسعه استان بدون نیاز به تأمین منابع ویژه آبی کمک می‌کند.